Zaburzenia lękowe – rodzaje i przyczyny

Okazjonalny niepokój i lęk jest normalną częścią życia. Wiele osób martwi się takimi sprawami, jak zdrowie, pieniądze lub problemy rodzinne. Ale zaburzenia lękowe to coś więcej niż chwilowe zmartwienie lub strach. W przypadku osób z zaburzeniami lękowymi lęk nie ustępuje i z czasem może jeszcze bardziej się nasilać. Objawy mogą zakłócać codzienne czynności, takie jak wykonywanie pracy, chodzenie do szkoły i relacje. Istnieje kilka rodzajów zaburzeń lękowych, w tym uogólnione zaburzenie lękowe, zespół lęku napadowego, zespół lęku społecznego, a także różne zaburzenia związane z fobiami.

Jakie są zaburzenia lękowe?

Wybrane rodzaje zaburzeń lękowych:

• Uogólnione zaburzenie lękowe – odczuwanie nadmiernego, nierealistycznego zmartwienia i lęku bez wyraźnej przyczyny.
• Zespół lęku panicznego – nagły i intensywny lęk, który powoduje atak paniki. Objawami ataku paniki najczęściej są: pocenie się, ból w klatce piersiowej, silne bicie serca, duszność, zawroty głowy lub dreszcze. Atak paniki występuje zwykle bez konkretnego powodu i trwa od około 15 minut do pół godziny. 
• Fobia społeczna – przytłaczający lęk w związku z codziennymi sytuacjami społecznymi. Obsesyjnie skupianie się na zdaniu innych, lęk przed byciem osądzonym, zawstydzonym lub wyśmianym. 
• Inne fobie – silny lęk przed specyficznym obiektem lub sytuacją, na przykład lęk wysokości lub strach przed żabami czy pająkami. Strach wykracza poza racjonalne myślenie i może sprawić, że obiektywnie “zwykłe” sytuacje stają się nie do zniesienia. 
• Agorafobia – lęk przed znalezieniem się w miejscu, z którego trudno jest uciec lub uzyskać pomoc. Na przykład strach przed przebywaniem w tłumie, w kinie, na koncercie lub otwartymi, dużymi przestrzeniami lub nawet przed przebywaniem samemu poza domem. 
• Lęk separacyjny – lęk ten najczęściej może kojarzyć się z małymi dziećmi, mimo to dorośli równie często mogą odczuwać paniczny lęk przed odejściem ukochanej osoby. Każdy może cierpieć na lęk separacyjny. Osoby, które mają to zaburzenie, czują się niespokojne lub przerażone, gdy ich bliska osoba wyjdzie z domu. Martwią się wtedy, o to, że coś złego może się tej osobie przytrafić i już nie wróci. 

Zaburzenia lękowe objawy

Jak rozpoznać zaburzenia lękowe? Typowe objawy obejmują:

• uczucie zdenerwowania, niepokoju lub napięcia,
• poczucie zbliżającego się niebezpieczeństwa, paniki lub nieszczęścia,
• zwiększone tętno,
• szybkie oddychanie (hiperwentylacja),
• pocenie się, 
• drżenie,
• uczucie osłabienia lub zmęczenia,
• problemy z koncentracją lub myśleniem o czymkolwiek innym niż obecne zmartwienie,
• problemy ze snem,
• problemy żołądkowo-jelitowych,
• trudności z kontrolowaniem zmartwień,
• chęć ucieczki i unikania rzeczy, które wywołują niepokój.

Zaburzenia lękowe – przyczyny

Zaburzenia lękowe są jak inne rodzaje zaburzeń psychicznych. To znaczy, że nie wynikają z osobistych słabości, wad charakteru czy problemów wychowawczych. Dokładnej przyczyny nie są niestety znane, natomiast sugerowane są następujące czynniki:

• silny lub długotrwały stres przez długi czas,
• doświadczenie traumy – stresujące lub traumatyczne doświadczenia, takie jak przemoc domowa lub znęcanie się,
• dziedziczność – zaburzenia lękowe mają tendencję do występowania w rodzinach. Można je odziedziczyć od jednego lub obojga rodziców, zupełnie tak jak kolor oczu,
• nadaktywność w obszarach mózgu zaangażowanych w emocje i zachowanie,
• długotrwały ból fizyczny, na przykład zapalenie stawów,
• nadużywanie narkotyków lub alkoholu.

Warto również mieć na uwadze, że u wielu osób zaburzenia lękowe rozwijają się bez wyraźnego powodu.

Źródła:

1. https://www.webmd.com/anxiety-panic/guide/anxiety-disorders
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/anxiety/symptoms-causes/syc-20350961
3. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9536-anxiety-disorders
4. https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/generalised-anxiety-disorder/overview/