Zespół niespokojnych nóg – objawy i leczenie

Zespół niespokojnych nóg (RLS) charakteryzuje się nieodpartą potrzebą poruszania nogami, zwłaszcza gdy leżysz w łóżku i próbujesz zasnąć. Przyczyna jest nieznana, ale uważa się, że dotyczy ona nieprawidłowego działania układu nerwowego. Opcje leczenia obejmują ograniczenie kofeiny, alkoholu i nikotyny, leczenie konkretnej przyczyny, maksymalizację długości snu i przyjmowanie leków. W artykule dowiesz się, czym dokładnie jest RLS, jakie są jego objawy i jak sobie z tym radzić. 

Co to jest RLS?

Zespół niespokojnych nóg (RLS) to nietypowy stan układu nerwowego charakteryzujący się nieodpartą potrzebą poruszania nogami. Zwykle robi się gorzej wieczorem i może stać się poważnym problemem podczas zasypiania. Niektórzy porównują to uczucie do strzelania elektrycznymi strzałkami, a nawet wijących się owadów w nogach. Te same objawy mogą być również spowodowane innymi schorzeniami, w tym cukrzycą (również cukrzycą w ciąży), niedokrwistością z niedoboru żelaza (anemia), alkoholizmem i niektórymi postaciami zapalenia stawów. Zespół niespokojnych nóg jest stosunkowo powszechny w ciąży.

Zespół niespokojnych nóg może dotyczyć osób w każdym wieku, choć niektóre grupy są bardziej podatne, w tym:

• osoby w średnim i starszym wieku,
• kobiety w ciąży,
• osoby z rodzicem, który doświadcza RLS (związek genetyczny),
• osoby, które mają inne zaburzenia snu zwane okresowymi zaburzeniami ruchu kończyn,
• osoby zażywające leki przeciwdepresyjne.

Jak wygląda zespół niespokojnych nóg? Objawy

Osoby z RLS odczuwają nieodpartą potrzebę poruszania się, której towarzyszą nieprzyjemne odczucia w kończynach dolnych, niepodobne do normalnych doznań odczuwanych przez osoby bez tego zaburzenia. Odczucia w nogach są często trudne do zdefiniowania, ale można je opisać jako bóle, pulsowanie, ciągnięcie, swędzenie lub pełzanie. 

Te odczucia rzadziej dotyczą ramion, rzadziej klatki piersiowej lub głowy. Czasem odczucia mogą występować tylko po jednej stronie ciała, ale najczęściej dotyczą obu stron. Odczucia mają różne nasilenie, od nieprzyjemnych, przez irytujące, po bolesne.

Ponieważ poruszanie nogami (lub innymi dotkniętymi chorobą częściami ciała) łagodzi dyskomfort, osoby z RLS często utrzymują nogi w ruchu, aby zminimalizować lub zapobiec odczuciom. Mogą chodzić po podłodze, stale poruszać nogami podczas siedzenia oraz kręcić się i obracać w łóżku.

Klasyczną cechą RLS jest to, że objawy nasilają się w nocy z wyraźnym okresem bezobjawowym wczesnym rankiem, co pozwala na bardziej odświeżający sen w tym czasie. 

Objawy RLS mogą różnić się z dnia na dzień, pod względem nasilenia i częstotliwości oraz od osoby. 

Jak radzić sobie z zespołem niespokojnych nóg?

Leczenie zespołu niespokojnych nóg zależy od nasilenia objawów. Leczenie za pomocą leków należy rozważyć, jeśli na jakość życia wpływa bezsenność. W przypadku RLS z powodu trwających schorzeń konieczne jest również specyficzne leczenie. Jeżeli masz zespół niespokojnych nóg skonsultuj się z lekarzem. 

Domowe sposoby na zespół niespokojnych nóg

W pierwszej kolejności próbuje się leczenia bez użycia leków, zwłaszcza jeśli objawy są łagodne. Sposoby na zespół niespokojnych nóg to między innymi:

• regularne ćwiczenia, takie jak jazda na rowerze/rowerze stacjonarnym lub spacery, ale przy tym unikanie ciężkich/intensywnych ćwiczeń w ciągu kilku godzin przed snem,
• przestrzeganie dobrych nawyków dotyczących snu, w tym unikanie czytania, oglądania telewizji lub przebywania przy komputerze lub telefonie podczas leżenia w łóżku i spanie od 7 do 9 godzin, (przeczytaj artykuł, o tym jak alkohol wpływa na sen)
• unikanie lub ograniczanie produktów zawierających kofeinę (kawy, herbaty, coli, czekolady, nikotyny i alkoholu,
• stosowanie poduszki grzewczej, zimnego kompresu lub pocieranie nóg, aby chwilowo złagodzić dyskomfort w nogach. Weź również pod uwagę masaż, akupresurę, spacery, lekkie rozciąganie lub inne techniki relaksacyjne,
• suplementacja magnezu,
• zredukuj stres tak bardzo, jak to możliwe – spróbuj medytacji, jogi, relaksującej muzyki lub innych opcji,
• suplementacja żelaza, niedobór żelaza jest odwracalną przyczyną RLS. Jeśli badania krwi wykażą, że masz niski poziom żelaza, lekarz może zalecić przyjmowanie suplementu żelaza.

Jak leczyć zespół niespokojnych nóg?

Diagnozowanie RLS opiera się na objawach. Ponieważ przyczyna RLS jest nieznana, dostępne metody leczenia łagodzą objawy, a nie leczą stan. Niektórzy ludzie zauważają, że objawy ustępują, jeśli ograniczą lub całkowicie unikają kofeiny, alkoholu i nikotyny. Dodatkowo skuteczne leczenie choroby podstawowej, takiej jak anemia lub cukrzyca, może czasami złagodzić RLS. Podobnie jak w przypadku wielu zaburzeń snu, niewystarczająca ilość snu lub jego brak znacznie pogorszą RLS.

Czasami leczenie choroby podstawowej, takiej jak niedobór żelaza, znacznie łagodzi objawy RLS. Korygowanie niedoboru żelaza może obejmować przyjmowanie suplementów żelaza doustnie lub dożylnie. Jednak suplementy żelaza należy przyjmować tylko pod nadzorem lekarza i po sprawdzeniu przez lekarza poziomu żelaza we krwi.

Źródła

1. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/restless-legs-syndrome-rls
2. https://www.ninds.nih.gov/health-information/patient-caregiver-education/fact-sheets/restless-legs-syndrome-fact-sheet
3. https://www.nhs.uk/conditions/restless-legs-syndrome/
4. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9497-restless-legs-syndrome