Cholesterol: co to jest, dlaczego jest ważny, jak obniżyć?

Interna

2023-05-23
0 Lubię
1821

Cholesterol – to słowo często kojarzy się negatywnie. W końcu, w mediach stale słyszymy o „złym” cholesterolu, o tym, jak może przyczyniać się do chorób serca i innych problemów zdrowotnych. Ale czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co tak naprawdę cholesterol jest i dlaczego jest tak istotny dla naszego organizmu? Cholesterol to złożony temat, który często jest źle zrozumiany. Owszem, istnieje „zły” cholesterol, który może przyczyniać się do problemów zdrowotnych, ale istnieje również „dobry” cholesterol, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Cholesterol jest jak dwustronny miecz. Z jednej strony, jest niezbędny do życia – pomaga w budowie struktury naszych komórek, jest prekursorem dla wielu hormonów, pomaga w produkcji witaminy D i substancji, które pomagają trawić tłuszcze. Z drugiej strony, nadmiar cholesterolu może prowadzić do szeregów poważnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca.

Spis treści Ukryj

1. Co to jest cholesterol?

2. Jakie są normy cholesterolu?

3. Wysoki cholesterol kiedy się martwić? Objawy

4. Cholesterol – jak obniżyć?

5. Wysoki cholesterol – co jeść?

6. HDL i LDL – Co to są i dlaczego są ważne?

7. Naturalne metody obniżania cholesterolu – jak skuteczne są?

8. Potrzebujesz lekarza? Umów konsultację lekarską online

Zobacz też: Jak dbać o układ krwionośny? Praktyczne porady

Co to jest cholesterol?

Cholesterol to lipid, czyli rodzaj tłuszczu, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Jest produkowany głównie przez naszą wątrobę, ale także pochodzi z niektórych produktów spożywczych. Strukturalnie, cholesterol składa się z czterech pierścieni węglowodorków połączonych ze sobą, z czego wynika jego sztywna, płasko-spiralna forma.

Ta unikalna struktura sprawia, że cholesterol jest niezbędny do utrzymania stabilności i płynności błon komórkowych. Co więcej, cholesterol służy jako materiał budulcowy dla wielu ważnych substancji w organizmie, takich jak hormony steroidowe (w tym hormony seksualne i kortyzol), witamina D oraz żółciowe kwasy żółciowe, które pomagają w trawieniu tłuszczów. Właśnie dlatego cholesterol jest tak ważny dla naszego zdrowia – bez niego nasze ciała po prostu nie mogłyby prawidłowo funkcjonować.

Jakie są normy cholesterolu?

Normy cholesterolu w organizmie są kluczowe dla oceny stanu naszego zdrowia. Ogólnie przyjęte normy dla dorosłych wynoszą poniżej 200 mg/dL dla całkowitego cholesterolu, poniżej 100 mg/dL dla LDL (często nazywanego „złym” cholesterolem), powyżej 40 mg/dL dla mężczyzn i powyżej 50 mg/dL dla kobiet dla HDL (czyli „dobrego” cholesterolu), oraz poniżej 150 mg/dL dla trójglicerydów.

Warto jednak pamiętać, że te wartości są tylko ogólnymi wytycznymi i mogą się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, genetyka, styl życia i ogólny stan zdrowia. Niekiedy lekarze mogą ustalić inne docelowe poziomy cholesterolu dla osób z określonymi stanami zdrowotnymi, takimi jak choroba serca.

Mimo że wysoki poziom cholesterolu może prowadzić do problemów zdrowotnych, zbyt niski poziom również może być niezdrowy, ponieważ cholesterol jest niezbędny dla wielu funkcji życiowych. Dlatego też, zarówno za wysoki, jak i za niski poziom cholesterolu, powinien być powodem do konsultacji z lekarzem.

Wysoki cholesterol kiedy się martwić? Objawy

Wysoki poziom cholesterolu jest nazywany hipercholesterolemią i jest stanem, który może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca. Jednym z najtrudniejszych aspektów tego stanu jest to, że zazwyczaj nie daje żadnych oczywistych objawów, aż do momentu wystąpienia poważnej komplikacji, takiej jak zawał serca lub udar mózgu. To jest właśnie powód, dla którego regularne badania cholesterolu są tak ważne – pozwalają one na wczesne wykrycie problemu.

Pomimo braku konkretnych objawów, istnieją pewne sygnały, które mogą sugerować problem z wysokim cholesterolem. Na przykład, osoby z hipercholesterolemią mogą mieć żółtawe plamy na skórze, zwane xanthomas, które są spowodowane nagromadzeniem cholesterolu. Mogą one występować na różnych częściach ciała, takich jak powieki, stopy, dłonie lub ścięgna. W niektórych przypadkach może również wystąpić ból w klatce piersiowej, co jest wynikiem zablokowania naczyń krwionośnych serca.

Pomimo tych objawów, najbezpieczniej jest regularnie kontrolować poziom cholesterolu, szczególnie jeśli jesteś w grupie podwyższonego ryzyka, na przykład z powodu historii rodzinnej hipercholesterolemii, otyłości, palenia tytoniu, niezdrowej diety, małej aktywności fizycznej lub choroby, takiej jak cukrzyca. Jeżeli wyniki badań okażą się niepokojące, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem.

Cholesterol – jak obniżyć?

Obniżenie poziomu cholesterolu często wymaga zmiany stylu życia. Oto kilka sprawdzonych strategii, które mogą pomóc:

Zdrowa dieta: Unikaj pokarmów bogatych w tłuszcze nasycone i trans, takich jak fast food, czerwone mięso, pełnotłuste produkty mleczne, ciastka i cukiernia. Zamiast tego, wybieraj produkty bogate w tłuszcze jednonienasycone i wielonienasycone, takie jak oleje roślinne, ryby, orzechy i awokado. Wzbogacaj dietę o błonnik, który pomaga obniżyć poziom cholesterolu LDL – można go znaleźć w owocach, warzywach, orzechach, nasionach i pełnoziarnistych produktach zbożowych.
Aktywność fizyczna: Regularne ćwiczenia mogą pomóc obniżyć poziom cholesterolu LDL i podnieść poziom cholesterolu HDL. Staraj się być aktywnym przynajmniej 30 minut dziennie, pięć dni w tygodniu. Może to obejmować ćwiczenia aerobowe, takie jak bieganie, jazda na rowerze czy pływanie, ale także ćwiczenia siłowe.
Utrata wagi: Nadwaga i otyłość mogą podnieść poziom cholesterolu LDL i obniżyć poziom HDL. Nawet niewielka utrata wagi może pomóc obniżyć cholesterol.
Unikanie palenia i umiarkowane spożywanie alkoholu: Palenie tytoniu obniża poziom dobrego cholesterolu i zwiększa ryzyko chorób serca. Alkohol natomiast, spożywany w nadmiarze, może prowadzić do podwyższenia cholesterolu i innych problemów zdrowotnych.

Jeżeli te zmiany stylu życia nie są wystarczające, lekarz może zasugerować leki obniżające cholesterol. Pamiętaj jednak, że nawet przy stosowaniu leków, zdrowy styl życia jest kluczowy dla utrzymania poziomu cholesterolu na właściwym poziomie.

Wysoki cholesterol – co jeść?

Jeżeli zmagasz się z wysokim poziomem cholesterolu, odpowiednia dieta może mieć istotne znaczenie. Oto kilka rodzajów pokarmów, które mogą pomóc w obniżeniu cholesterolu:

Pokarmy bogate w błonnik: Błonnik pokarmowy, zwłaszcza błonnik rozpuszczalny, pomaga zmniejszyć poziom cholesterolu LDL. Dobrymi źródłami błonnika są owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe i rośliny strączkowe.
Tłuszcze zdrowe dla serca: Tłuszcze jednonienasycone i wielonienasycone pomagają obniżyć poziom „złego” cholesterolu LDL i zwiększyć poziom „dobrego” cholesterolu HDL. Te tłuszcze można znaleźć w takich produktach jak orzechy, nasiona, awokado, oliwa z oliwek i ryby tłuste, takie jak łosoś, makrela czy sardynki.
Sterole i stanole roślinne: Te substancje, które występują w niektórych roślinach, pomagają blokować wchłanianie cholesterolu. Sterole i stanole roślinne można znaleźć w niektórych olejach roślinnych, orzechach i nasionach, a także w specjalnie wzbogaconych produktach, takich jak niektóre margaryny.
Pokarmy z niską zawartością tłuszczów nasyconych i trans: Unikaj pokarmów bogatych w te tłuszcze, takich jak czerwone mięso, pełnotłuste produkty mleczne i przetworzone produkty spożywcze. Zamiast tego, wybieraj chude mięso, niskotłuszczowe produkty mleczne i produkty pełnoziarniste.

Pamiętaj, że nawet najzdrowsza dieta może nie być wystarczająca do obniżenia cholesterolu, jeśli nie jest połączona z innymi zdrowymi nawykami, takimi jak regularna aktywność fizyczna i utrzymanie zdrowej masy ciała.

HDL i LDL – Co to są i dlaczego są ważne?

Cholesterol nie podróżuje samodzielnie po naszym organizmie, lecz jest transportowany przez specjalne białka, zwane lipoproteinami. Dwa najbardziej znane typy tych lipoprotein to lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL) i lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL).

LDL jest często nazywane „złym” cholesterolem, ponieważ jeśli jest go zbyt dużo w krwi, może on się gromadzić na ściankach tętnic, prowadząc do ich zwężenia i tworzenia się tzw. blaszek miażdżycowych. Z tego powodu wysoki poziom LDL jest często łączony z podwyższonym ryzykiem chorób serca.

Z drugiej strony, HDL jest nazywane „dobrym” cholesterolem, ponieważ pomaga usuwać nadmiar cholesterolu z organizmu, transportując go z tkanek do wątroby, skąd jest usuwany. Dlatego wysoki poziom HDL jest zazwyczaj postrzegany jako korzystny dla zdrowia serca.

Pamiętaj jednak, że ważne jest utrzymanie właściwego równowagi między poziomami HDL i LDL. Nawet jeśli masz wysoki poziom HDL, nadmiar LDL może nadal prowadzić do problemów zdrowotnych. Dlatego tak ważne jest regularne sprawdzanie poziomu cholesterolu i, jeśli jest to konieczne, wprowadzanie zmian w stylu życia lub leczenia, które pomogą utrzymać te poziomy w zdrowych granicach.

Naturalne metody obniżania cholesterolu – jak skuteczne są?

Choć leki na obniżanie cholesterolu są powszechnie stosowane i skuteczne, wiele osób poszukuje naturalnych metod, aby kontrolować swój poziom cholesterolu. Czy są one skuteczne? Odpowiedź brzmi: tak, ale skuteczność tych metod zależy od wielu czynników, w tym od indywidualnej genetyki, stylu życia i ogólnego stanu zdrowia.

Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych naturalnych środków na obniżenie cholesterolu. Wybór pokarmów o niskiej zawartości tłuszczów nasyconych i trans, bogatych w błonnik i zdrowe tłuszcze, może znacznie obniżyć poziom cholesterolu LDL i podnieść poziom cholesterolu HDL. Dodatkowo, regularna aktywność fizyczna, utrzymanie zdrowej masy ciała i unikanie palenia tytoniu to wszystko działania, które mogą pomóc obniżyć cholesterol.

Jednak nawet najzdrowszy styl życia może nie być wystarczający dla niektórych osób, szczególnie tych z genetycznie wysokim poziomem cholesterolu lub tych, którzy już mają choroby serca. Dlatego ważne jest, aby regularnie konsultować się z lekarzem i monitorować poziom cholesterolu, nawet jeśli stosujesz naturalne metody obniżania cholesterolu. Lekarz może pomóc ocenić skuteczność tych metod i zasugerować dodatkowe strategie lub leczenie, jeśli jest to konieczne.

Zobacz też: Jak dbać o jelita? Domowe sposoby

Źródła:

American Heart Association (AHA) – „What Your Cholesterol Levels Mean”:
https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/about-cholesterol/what-your-cholesterol-levels-mean
Mayo Clinic – „Top 5 lifestyle changes to improve your cholesterol”:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/in-depth/reduce-cholesterol/art-20045935
Harvard Health Publishing – „11 foods that lower cholesterol”:
https://www.health.harvard.edu/heart-health/11-foods-that-lower-cholesterol
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – „Cholesterol”:
https://www.cdc.gov/cholesterol/index.htm