Gorączka – czym jest, co ją powoduje, odmiany, sposoby zwalczania

Gorączka pojawia się, gdy wzrasta temperatura ciała, na skutek choroby i jest reakcją obronną organizmu na choćby ataki wirusów czy też bakterii. Pojawia się ona, gdy temperatura ciała osiąga ponad 38°C.

Rola jaką odgrywa gorączka

Organizm wywołuje gorączkę (co najmniej 38°C), gdy jest atakowany przez choroby wywołane przez wirusy, bakterie, pasożyty, reakcję uczuleniową, odczyn zapalny, mechanizm autodestrukcji, rozrost nowotworowy. Dzieje się tak ponieważ pod wpływem wyższej temperatury organizmu, wzrasta wydajność jego mechanizmów obronnych, takich jak wytwarzanie przeciwciał i namnażanie się leukocytów.

Rozróżniamy:

• stan podgorączkowy, który występuje powyżej 37°C
• stan gorączkowy ostry
• stan gorączkowy przewlekły (tory gorączkowe)

Reasumując, wysoka temperatura ciała umożliwia zwalczanie patogenicznych czynników, pomimo tego wysoka gorączka niesie za sobą negatywne konsekwencje takie jak przyspieszenie działanie serca, czy też uszkodzenie komórek nerwowych, co doprowadzić może do splątania oraz utraty świadomości chorego. Również, gorączka wyższa niż 45°C grozi uszkodzeniem białek. Osoby najbardziej podatne na negatywne działanie wysokiej temperatury to osoby starsze, w wieku dziecięcym jak i kobiety w ciąży, oraz osoby mające przewlekłe schorzenia układu krążenia. Jednakże, gdy dziecko ma wysoką temperaturę, błędem jest chęć jak najszybszego jej zbicia, ponieważ temperatura taka wpływa pozytywnie na proces odpornościowy i przebieg zakażenia. Pozytywnym działaniem gorączki jest również skracanie czasu trwania choroby oraz łagodzenie współistniejących jej symptomów. Przyczyny te powodują, iż nie powinno się zbijać temperatury zbyt gwałtownie.

Co wywołuje gorączkę?

Najczęstszym powodem wystąpienia gorączki są infekcje wirusowe, a najniebezpieczniejszą z nich jest grypa. Symptomami współtowarzyszącymi infekcji mogą być:

• ból gardła
• ból mięśni
• kaszel
• katar
• biegunka
• wymioty i problemy żołądkowe

Często zdarza się, iż infekcja wirusowa trwa kilka dni i samoistnie ustępuje, do czego dochodzi m.in. dzięki podwyższonej temperaturze ciała. Schorzenie takie możemy leczyć łagodząc jego symptomy, np. za pomocą środków przeciwbólowych czy przeciwkaszlowych. Gdy gorączce towarzyszą biegunka lub wymioty, należy pamiętać o regularnym uzupełnianiu płynów i elektrolitów.

Inną przyczyną powstania gorączki są infekcje bakteryjne, atakujące drogi oddechowe. Zazwyczaj atakują one krtań, gardło, zatoki, co więcej chorzy cierpią na kaszel, katar oraz ból głowy. Często symptomy takiej infekcji mylimy z objawami infekcji wirusowej, z tego powodu nie możemy samodzielnie decydować o przyjmowaniu antybiotyków, a musimy udać się do lekarza po rzeczywistą diagnozę. Istnieją także infekcje dolnych dróg oddechowych, przy których dochodzi do trudności z oddychaniem, kaszlu z gęstą wydzieliną, a nawet do bólu w klatce piersiowej. Infekcja bakteryjna może również zaatakować drogi moczowe, przewód pokarmowy, i niekiedy nawet centralny układ nerwowy.

Inną przyczyną gorączki jest choroba autoagresji czyli autoimmunologiczna, przy której organizm człowieka walczy z własnymi antygenami za pomocą własnych przeciwciał. Może wystąpić miejscowy stan zapalny, któremu towarzyszy wysoka gorączka.
Gorączka jest zwykle pierwszym symptomem nowotworu. Niektóre guzy wytwarzają pirogeny, które podnoszą nastawioną temperaturę w podwzgórzu. Inne mogą być nadmiernie zakażone bakteriami, co prowadzi do symptomów ogólnoustrojowego zapalenia.
Leki mogą okazać się kolejną przyczyną, prowadzącą do nadmiernego zwiększenia temperatury ciała. Gorączkę mogą wywołać: antybiotyki, leki immunosupresyjne, leki przeciwhistaminowe lub neuroleptyczne, oraz barbiturany. Po zaprzestaniu stosowania gorączka powinna sama ustąpić.

Przyczyną może być również alergia, innymi słowy, układ odpornościowy błędnie rozpoznał obce, ale całkowicie nieszkodliwe czynniki (tj. Antygeny) jako substancje niebezpieczne i podjął niepotrzebną bitwę.

Gorączka o nieznanej przyczynie

Jeśli gorączka utrzymuje się przez długi czas, a przyczyna nadal nie jest znana, jest to gorączka o nieznanej przyczynie. Wysoka temperatura jest zwykle spowodowana nie zdiagnozowanym rakiem, infekcją (wirusy, bakterie) lub chorobą autoimmunologiczną. U niektórych pacjentów, nawet po serii profesjonalnych badań i diagnoz, nie można określić pochodzenia gorączki.
Śledzenie dobowe zmian temperatury jest potrzebne, aby określić przyczynę gorączki. Przed wizytą u lekarza zawsze powinniśmy zmierzyć temperaturę (wyniki można zapisać na papierze), a następnie przekazać te dane lekarzowi. To, jak temperatura wzrasta lub spada w ciągu dnia, jest objawem charakterystycznym dla niektórych chorób, więc łatwiej jest ustalić przyczynę. Dobra komunikacja między pacjentem a lekarzem jest niezbędna do postawienia właściwej diagnozy.

Mierzenie temperatury

Na rynku dostępne są urządzenia do pomiaru temperatury ciała – termometry elektroniczne, które w szybki i łatwy sposób mogą określić, czy mamy gorączkę. Zwykle wykonujemy pomiary pod pachą, w odbytnicy i w ustach. Należy pamiętać, że temperatura mierzona pod pachą jest o 0,3-0,6 ° niższa niż w innych częściach ciała (tj. 3-6 kresek).

Gdzie mierzyć temperaturę ciała?

• W ustach – prawidłowa temperatura dla dorosłych powinna wynosić od 33,2 do 38,2 °C
• Pod pachą – jest to najczęstsza metoda pomiaru gorączki, ale najbardziej niedokładna, ponieważ mierzy temperaturę skóry, a nie organizmu. Temperatura dla dorosłych powinna wynosić 35,5 do 37,0 ° C, a dla dzieci powinna wynosić 35,6 do 37,2 ° C
• W uszach – w tym przypadku mierzy się temperaturę błony bębenkowej; poprawny zakres temperatur dla dorosłych to 35,4 do 37,8 ° C, a dla dzieci to 35,6 do 37,7 ° C
• W odbytnicy – w tym przypadku dla dorosłych prawidłowa temperatura jest w granicach 34,4 do 37,8 ° C, dla dzieci 36,6 do 38,0 ° C. Ta metoda zapewnia najbardziej wiarygodny pomiar. Termometr doodbytniczy to najlepszy termometr dla niemowląt poniżej 3 roku życia. Odwrotnie, w przypadku dzieci w wieku od 3 do 5 lat zaleca się pomiar gorączki w ucha, a dzieciom powyżej 5 roku pod pachą. Ważny jest również czas pomiaru, w zależności od zastosowanego termometru. Najszybsze wyniki można uzyskać za pomocą termometru elektronicznego.

Wpływ na organizm

• Obkurcza naczynia krwionośne skóry sprawiając, że chory jest blady (chory ma mniejszą utratę ciepła)
• Wywołuje dreszcze, przez wprawianie mięśni szkieletowych w drganie
• Praca mięśni uwalnia dużo ciepła
• Powoduje napięcie mięśni przywłosowych, co prowadzi do powstania „gęsiej skórki”
• Wzmaga spalanie tkanki tłuszczowej, zwłaszcza tzw. tłuszczu brunatnego
• Zwiększa aktywność hormonów tarczycy, co oznacza, że energia wytwarzana podczas przemiany materii w organizmie nie może być efektywnie wykorzystana (np. Do pracy lub do syntezy związków), a jest rozpraszana w organizmie w postaci ciepła

Utrzymująca się gorączka może być bardzo niebezpieczna. W takiej okoliczności potrzeba natychmiastowo skontaktować się z lekarzem.

Gorączka a stany podgorączkowe

Występowanie stanu podgorączkowego wzmaga się w czasie ciąży, w drugiej fazie cyklu miesiączkowego oraz podczas aktywności fizycznej lub podniecenia emocjonalnego. Należy również pamiętać, że ze względu na codzienny cykl czynności życiowych temperatura ciała po południu jest o kilka kresek wyższa niż rano (tradycyjna wartość 36,6 °C odnosi się zwykle do pomiaru porannego).
U pacjentów z gorączką ta cecha jest zwykle zachowana, a temperatura ciała po południu jest o około 1 do 1,5 ° C wyższa niż rano, co jest typowym wzorcem gorączki. Jeśli ta ścieżka jest inna, gorączkę definiuje się jako:

• Stała gorączka – różnica temperatur między porankiem a nocą nie przekracza 1°C
• Gorączka trawiąca – różnica przekracza 2°C, jej skrajna postać nazywana jest gorączką hektyczną(różnica przekracza 3°C)
• Przerywana (okresowa) gorączka – gorączka co trzy lub cztery dni
• Dwugarbna gorączka – wysoka gorączka występująca przez kilka dni, a następnie po krótkim okresie poprawy do stanu podgorączkowego ponownie podnosi temperaturę ciała, zwykle zachowując typowy tor dzienny

Rodzaje

Istnieje kilka rodzajów gorączki:

• Gorączka z symptomami towarzyszącymi – symptomy mogą obejmować na przykład: nudności, silny ból głowy, pieczenie podczas oddawania moczu, światłowstręt, uporczywy kaszel, zaburzenia świadomości, ból w dole pleców, ostry i nagły ból brzucha oraz krew w odchodach. W takim przypadku trzeba skonsultować się z lekarzem
• Gorączka o nagłym przebiegu – stan nagłego wzrostu temperatury lub bardzo wysokiej gorączki (powyżej 40°C) może wskazywać na hipertermię, której symptomami są: zaburzenia widzenia, zawroty głowy, nudności i osłabienie fizyczne. Kiedy mamy do czynienia z hipertermią, oznacza to problem z mechanizmem chłodzenia ludzkiego ciała. W skrajnych przypadkach może to spowodować poważne uszkodzenie mózgu, a nawet śmierć. W takim przypadku należy hospitalizować pacjenta jak najszybciej jest to możliwe
• Przewlekła gorączka – jeśli stan podgorączkowy lub gorączka utrzymuje się bez wyraźnej przyczyny, należy zgłosić się do lekarza
• Niewysoka gorączka bez niepokojących objawów – przy normalnych symptomach (ból głowy lub mięśni) gorączka dochodzi do 39°C. Nie musisz się zbytnio martwić, ponieważ nasz organizm funkcjonuje naturalnie i prawidłowo. W takiej sytuacji zaleca się wygrzewanie oraz zażywanie leków przeciwgorączkowych. Jeśli gorączka utrzymuje się przez tydzień, oznacza to, że organizm walczy z chorobą

Co robić podczas gorączki?

Jeśli chodzi o leczenie gorączki, będzie to zależało od jej przebiegu i szybkości, stanu gorączki i towarzyszących symptomów. Ogólnie rzecz biorąc, krótki wzrost temperatury nie jest powodem do niepokoju. Zwykle jest to spowodowane infekcją, przeziębieniem lub zatruciem pokarmowym. Należy pamiętać, że wzrost temperatury ciała jest naturalnym objawem odporności organizmu i odpowiednio reaguje na infekcje. Gorączka to tylko część choroby, jest też oznaką wizyty u lekarza, przyjmowania odpowiednich leków i odpoczynku w łóżku.
Sytuacja kliniczna jest inna. Kiedy mamy gorączkę poniżej 39°C, a objawami są tylko bóle mięśni i głowy, możemy mieć do czynienia z infekcją wirusową. Nie ma potrzeby od razu umawiać się na wizytę u lekarza, ale rozważyć zakup dostępnych bez recepty leków przeciwgorączkowych i leżenie w łóżku.

Jeśli gorączka utrzymuje się przez tydzień, nie oznacza to, że mamy do czynienia z poważnym przypadkiem, ponieważ tyle czasu zajmuje naszemu układowi odpornościowemu wytworzenie przeciwciał i komórek do zniszczenia czynnika zakaźnego. Jeśli jednak gorączka i jakiekolwiek objawy nie ustąpią, udaj się do lekarza.

Jeśli mamy do czynienia z pacjentami z gorączką, której towarzyszą bardzo poważne symptomy i poważna choroba, będzie to niepokojące. Przykłady cech obejmują:

• Silny ból głowy, zaburzenia świadomości
• Duszność, suchy lub wilgotny kaszel i częste bóle w klatce piersiowej
• Angina (ropne zapalenie gardła i migdałków) z towarzyszącą plamistą wysypką
• Nudności, wymioty, zahamowanie stolca i wiatrów, silny ból brzucha
• Kaszel, katar, zapalenie spojówek ze światłowstrętem, gorączka bakteryjna
• W ciągu kilku dni pojawią się stosunkowo łagodna gorączka, niestrawność, wymioty, przebarwienia stolca i żółtaczka
• Podczas oddawania moczu pojawia się pieczenie, częste oddawanie moczu, czasami krwawe, czasami bolesne w talii

Jeśli mamy do czynienia z powyższymi objawami, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Może być konieczna natychmiastowa hospitalizacja.

Z drugiej strony, kiedy mamy do czynienia z gorączką poniżej 39°C i nie ma charakterystycznych objawów w tym okresie, a stan utrzymuje się przez długi czas, oznacza to, że sytuacja jest bardzo poważna. Poważny. W tym przypadku nazywa się to gorączką nieznanego pochodzenia. Jeśli gorączka przekroczy 38°C i będzie trwała dłużej niż trzy tygodnie, będziemy mieli do czynienia z gorączką o nieznanej przyczynie. W takim przypadku trzeba niezwłocznie udać się do lekarza.
Czasami może wystąpić gwałtowny wzrost temperatury ciała, co prawdopodobnie oznacza, że nie jest to gorączka, ale hipertermia. W efekcie, gdy mamy do czynienia ze wzrostem temperatury ciała powyżej 40°C, w każdym przypadku musimy podjąć szybkie i konkretne działania, czyli zastosować 1 gram kwasu acetylosalicylowego lub 1 gram acetaminofenu i dużą ilość zimnego płynu. Jeśli to nadal nie będzie wystarczająco, należy obłożyć pacjenta mokrymi i zimnymi prześcieradłami, a następnie zastosować zimną kąpiel. Koniecznym jest jak najszybsze zgłoszenia się na oddział ratunkowy lub wezwania karetki.

Niebezpieczeństwo

W pewnym momencie wysoka temperatura nie jest już wersją obronną, a stanowi poważne zagrożenie dla naszego życia. Temperatura ciała wyższa o 4°C od normalnej może spowodować uszkodzenie struktury komórkowej i zniszczyć wiele procesów chemicznych w organizmie. Nasz mózg doświadcza najwyższej wysokiej temperatury, jeśli gorączka przekroczy 41°C, jego funkcja zostanie poważnie upośledzona, co może spowodować nieodwracalne zmiany w strukturze białek komórek nerwowych.

Nawet niższa temperatura, która utrzymuje się przez długi czas, jest niebezpieczna, ponieważ zwiększy obciążenie naszego organizmu. Gorączka jest zagrożeniem, szczególnie dla osób starszych (choroba wieńcowa), ponieważ powoduje ona szybsze bicie serca i przez to wymaga więcej tlenu (może powodować niedokrwienie serca). Czasami wysokie temperatury mogą spowodować zapaść u dorosłych, podczas gdy małe dzieci mogę dostać drgawek.

Wysoka temperatura u dziecka – kiedy skierować się do lekarza

Noworodki, które mają mniej niż cztery tygodnie, powinny natychmiast zostać skierowane do lekarza, jeśli mają gorączkę. Konieczne jest przeprowadzenie badań i wykluczenie infekcji bakteryjnych, które zwykle nie powodują innych symptomów. Temperatura powyżej 40 stopni Celsjusza utrzymująca się około 5 dni i generalnie schorzenia dzieci również wymagają konsultacji lekarskiej, zwłaszcza gdy towarzyszą im biegunka i wysypka. To samo dotyczy niebezpiecznych drgawek gorączkowych u niemowląt.

Gorączka a hipertermia

Hipertermia to choroba charakteryzująca się podwyższoną temperaturą ciała i układem termoregulacyjnym. Chociaż układ sterowania stara się utrzymywać temperaturę na niskim poziomie, bariera odprowadzania ciepła lub generowanie nadmiernej temperatury w ciele jest nadal bardzo wysoka.

Jedną z najczęstszych przyczyn hipertermii jest narażenie na bardzo niekorzystne warunki i wysoką wilgotność. Osoby ćwiczące w takich warunkach (na słońcu) są szczególnie narażone. Ciało jest przegrzane i nie może uwolnić wystarczającej ilości ciepła, co powoduje udar cieplny.

Nie można przyjmować standardowych leków przeciwgorączkowych w celu leczenia hipertermii, ponieważ nie mają one żadnego efektu. Tego typu preparaty pokazują jedynie temperaturę w termostacie podwzgórza (osoby z hipertermią nie mają z tym problemu). Aby zapobiec hipertermii, zabierz pacjenta w chłodne miejsce, zdejmij ubranie, napij się chłodnego napoju i użyj chłodnego kompresu, np. Ręcznika. W przypadku utraty przytomności lub ryzyka udaru cieplnego należy natychmiast wezwać pogotowie, ponieważ sytuacja ta zagraża życiu.

Diagnoza

Lekarz przeprowadzi rozmowę z pacjentem i w razie potrzeby zleci inne badania. Ważne jest, aby pacjenci dokładnie informowali o swoich symptomach, takich jak kaszel, bóle mięśni i bóle głowy. Ponadto należy wspomnieć o niedawnej podróży (szczególnie zagranicznej), ukąszeniu oraz zażywanych lekach lub ziołach.

Lekarz badający pacjenta zwróci uwagę np. na stan błon śluzowych, wysypki, zmiany osłuchowe płuc, obrzęk serca, kończyn, obrzęk stawów, miejscowy lub ogólny ból brzucha lub zaczerwienienie wzdłuż żył. W przypadku chorób zakaźnych węzły chłonne będą się rozszerzać.

W razie potrzeby zostaną przeprowadzone inne testy:

• Morfologia krwi obwodowej i rozmaz białych krwinek
• Rutynowe badanie moczu, posiew moczu i kontrola antybiotykowa w celu wykazania stosowanych leków
• CRP, OB. AIAT, AspAT, amylaza, czynnik reumatoidalny

Wszystko zależy od podejrzenia lekarza co do leczonej choroby. W przypadku problemu diagnostycznego lekarz może zlecić badania mikrobiologiczne, w tym: posiew krwi na bakterie tlenowe i beztlenowe, badanie plwociny w kierunku gruźlicy i innych infekcji drzewa oskrzelowego (czasami wymagane jest wykonanie antybiogramu) oraz badanie płynu mózgowo-rdzeniowego lub specyficzne testy serologiczne na czynniki zakaźne (wirusy, bakterie i pasożyty).

Niekiedy wymagane są badania obrazowe, takie jak: USG jamy brzusznej, tomografia komputerowa, echokardiografia serca lub badanie rezonansem magnetycznym okolicy chorobowej podejrzanej o gorączkę, a niekiedy scyntygrafia kości i badanie USG naczynia.

Leki przeciwgorączkowe

Aby zmniejszyć gorączkę, najczęstszą metodą jest stosowanie leków przeciwgorączkowych. Najskuteczniejsze leki oparte są na paracetamolu i ibuprofenie. Paracetamol (taki jak Apap) ma działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe i ma stosunkowo niewiele skutków ubocznych, ale nie powinien być stosowany często, ponieważ może uszkodzić wątrobę.
Inne leki to leki na bazie ibuprofenu (na przykład Ibuprom), które są niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, które zwalczają gorączkę i mają działanie przeciwzapalne. Jednak podobnie jak ich poprzednicy mogą powodować wiele skutków ubocznych, takich jak dolegliwości ze strony układu pokarmowego (bóle brzucha, wymioty czy biegunka). Ponadto może wystąpić krwawienie z przewodu pokarmowego i wrzody żołądka.

Inne preparaty obniżające gorączkę: kwas acetylosalicylowy (taki jak aspiryna, polopiryna) i rezorcynol (taki jak polopiryna). Należy pamiętać, że leki powinny być dostosowane do stanu zdrowia i wieku konkretnej osoby. W zależności od wieku preparat podaje się na różne sposoby: dorośli mogą zazwyczaj przyjmować tabletki, dzieci mogą pić syrop, a niemowlęta – czopki doodbytnicze. Bardzo ważne jest również przestrzeganie informacji zawartych w ulotce każdego leku.W przypadku pytań należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Kiedy podać leki przeciwgorączkowe dziecku?

Należy jeszcze raz podkreślić, że gorączka nie zawsze wskazuje na natychmiastowe zastosowanie środków przeciwgorączkowych. Temperatury nieprzekraczające 38 stopni Celsjusza zwykle nie kolidują z funkcjami człowieka. Sytuacja wygląda inaczej, gdy przekracza 40 stopni. Należy wówczas pamiętać, że mogą wystąpić zaburzenia świadomości i inne poważne uszkodzenia. Gorączkę należy natychmiast obniżyć, oczywiście lekarz może zalecić leczenie w niższej temperaturze.
Nie zaleca się podawania dzieciom leku obniżającego gorączkę przed obowiązkowym szczepieniem, ponieważ może to maksymalnie zmniejszyć skuteczność szczepienia. Głównym celem podawania dzieciom leków przeciwgorączkowych jest poprawa ich komfortu, dlatego nie zawsze jest to absolutne wskazanie. Zamiast tego upewnij się, że Twoje dziecko pije wystarczającą ilość płynów, aby zapobiec odwodnieniu.

Gorączka osłabia, powoduje dreszcze i ogólnie złe samopoczucie. Zabieg ma na celu nie tylko obniżenie temperatury, ale także złagodzenie objawów. Preparaty przeciwgorączkowe można kupić bez recepty w aptekach. Generalnie zaleca się stosowanie paracetamolu (doustna postać dzieci, 10-15 mg na 1 kg masy ciała, nie częściej niż raz na 6 godzin) i ibuprofenu (5-10 mg) na 1 kg masy ciała (do 20 na 1 kg masy ciała). kg / masy ciała / mg), do co 6h.

Nie zaleca się stosowania kwasu acetylosalicylowego u dzieci poniżej 12 roku życia, ponieważ może to powodować zespół Reye’a.

Nie zaleca się zamiennego stosowania paracetamolu i ibuprofenu, ponieważ może to spowodować błędy w dawkowaniu i wymaganym odstępie czasu. Dlatego może być toksyczny dla organizmu dziecka. Chociaż oba preparaty są bezpieczne, paracetamol jest lepszy dla dzieci w wieku poniżej 6 miesięcy z chorobami nerek i odwodnieniem.

Domowe sposoby zwalczania wysokiej temperatury

W domowej opiece zdrowotnej w nagłych wypadkach można zastosować domowe sposoby na gorączkę:

• Położenie osoby z gorączką do łóżka, półsiedzącą
• Zastosowanie ziołowych środków napotnych i przeciwgorączkowych, takich jak herbata i sok malinowy, kwiat lipy, kwiat czarnego bzu lub napar owocowy 2/3 filiżanki świeżego naparu 2-3 razy dziennie
• Jednodawkowy farmakologiczny lek przeciwgorączkowy
• Ponowne zmierzenie temperatury godzinę po zastosowaniu powyższego preparatu, aby go zorientować. Po 3 godzinach przyjmowania powyższych leków należy ponownie sprawdzić temperaturę ciała Jeśli nie ma tendencji do obniżania temperatury ciała należy powtórzyć powyższe leki z podaną dawką
• Wśród młodych ludzi z wysokowydajnym krążeniem i prawidłowym ciśnieniem krwi, zwłaszcza młodych ludzi z kaszlem i innymi symptomami przeziębienia, podczas pogłębiania się grypy i chorób grypopodobnych postawienie baniek na plecy. Mamy jednak nadzieję, że w miarę możliwości wskazania do baniek powinien określić lekarz

Należy pamiętać, że chroniczna gorączka, której nie można zmniejszyć w domu, wymaga natychmiastowej wizyty u lekarza.