Dżuma zabiła w średniowieczu jedną czwartą Europejczyków. Najnowsze odkrycia genetyczne pokazują, że jej początki sięgają tysięcy lat wcześniej, a rozwój rolnictwa i hodowli zwierząt miał w tym kluczowe znaczenie.
Nowe badania opublikowane w prestiżowym tygodniku „Nature” rzucają światło na początki epidemii, które towarzyszyły ludzkości tysiące lat temu. Naukowcy z Uniwersytetu w Kopenhadze odkryli, że pierwsze choroby odzwierzęce mogły pojawić się już 6,5 tys. lat temu, a w ich ślad rozwinęły się epidemie, w tym te wywołane bakterią Yersinia pestis – odpowiedzialną za dżumę.
W średniowieczu dżuma, zwana „czarną śmiercią”, pochłonęła życie ponad jednej czwartej mieszkańców Europy. Jednak nowe analizy DNA wskazują, że bakteria ta była obecna wśród ludzi znacznie wcześniej. Najstarszy ślad Yersinia pestis datowany jest na około 5 tys. lat, a jej obecność wiąże się z pierwszymi pasterskimi społecznościami.
Do badań wykorzystano DNA z ponad 1300 szkieletów, niektóre sprzed 37 tys. lat. Wśród 214 patogenów pochodzenia zwierzęcego zidentyfikowano bakterie, wirusy i pasożyty, które odgrywały rolę w kształtowaniu historii populacji ludzkich. Wyniki pokazują, że rozwój rolnictwa i hodowli zwierząt stworzył warunki sprzyjające rozprzestrzenianiu się infekcji.
Bliski kontakt ludzi ze zwierzętami oraz wędrówki społeczności pasterskich ze stepów pontyjskich sprzyjały pojawianiu się nowych chorób. Badacze podkreślają, że infekcje te nie tylko osłabiały zdrowie populacji, ale miały też konsekwencje społeczne – zmuszały do migracji i wpływały na genetyczne przystosowania.
„Od dawna przypuszczaliśmy, że przejście na tryb życia oparty na rolnictwie i hodowli zwierząt zapoczątkowało nową epokę chorób zakaźnych. Teraz mamy dowody genetyczne, że miało to miejsce co najmniej 6,5 tys. lat temu” – wyjaśnia prof. Eske Willerslev, kierownik badań.
Źródło: medonet.pl
1. Jakie były pierwsze objawy dżumy?
Najczęściej pojawiały się gorączka, dreszcze, bóle mięśni i powiększone węzły chłonne.
2. Czy dżuma nadal istnieje?
Tak, przypadki odnotowuje się do dziś, choć są rzadkie i można je skutecznie leczyć.
3. Jak udało się zatrzymać epidemię dżumy w średniowieczu?
Nie było skutecznych leków, wygasła dopiero wraz z poprawą higieny i zmianą warunków życia.
4. Dlaczego dżuma tak szybko się rozprzestrzeniała?
Chorobę przenosiły pchły żyjące na szczurach, a gęstość zaludnienia sprzyjała zakażeniom.
Prosty formularz! Wybierz godzinę konsultacji i oczekuj na kontakt z lekarzem online
