Rak trzustki – przyczyny, objawy i leczenie

Rak trzustki zaczyna się w tkankach trzustki — narząd w jamie brzusznej, który znajduje się za dolną częścią żołądka. Trzustka uwalnia enzymy wspomagające trawienie, a także wytwarza hormony, które pomagają kontrolować poziom cukru we krwi. W trzustce może wystąpić kilka rodzajów guzów, w tym nowotworowe i nienowotworowe. Najczęstszy rodzaj raka, który tworzy się w trzustce to gruczolakorak przewodu trzustkowego, zaczyna się on w komórkach wyściełających przewody przenoszące enzymy trawienne z trzustki. Rak jest bardzo rzadko wykrywany we wczesnych stadiach, kiedy jest najłatwiejszy do wyleczenia. Dzieje się tak, ponieważ zazwyczaj nie wywołuje żadnych objawów, dopóki nie rozprzestrzeni się na inne narządy. Opcje leczenia raka trzustki są wybierane na podstawie rozległości raka, mogą obejmować operację, chemioterapię, radioterapię lub ich kombinację.

Jakie są objawy raka trzustki?

Rak trzustki może nie mieć żadnych odczuwalnych ani widocznych objawów lub może być bardzo trudny do wykrycia w pierwszym stadium. 

Objawy raka trzustki mogą obejmować:

• białka oczu lub skóra stają się żółtawe (żółtaczka), 
• swędzenie skóry, 
• ciemniejszy mocz i jaśniejszy niż zwykle kał,
• utrata apetytu i wagi,
• uczucie zmęczenia i brak energii,
• wysoka temperatura ciała, uczucie gorąca lub dreszczy.

Inne objawy mogą wpływać na trawienie, takie jak:

• mdłości,
• biegunka, zaparcia lub inne zmiany w kale,
• ból w górnej części brzucha i pleców, który może pogarszać się podczas jedzenia lub leżenia, a zmniejszać, gdy pochylasz się do przodu,
• objawy niestrawności, takie jak uczucie wzdęcia.

Wiele z tych objawów jest bardzo powszechnych i może być spowodowanych wieloma innymi schorzeniami. Posiadanie ich nie musi oznaczać raka trzustki, ale ważne jest, aby jak najszybciej zbadać się u lekarza pierwszego kontaktu, ponieważ jeśli objawy te są spowodowane rakiem, wczesne wykrycie go sprawia, że jest łatwiejszy do leczenia.

Rak trzustki – przyczyny

Niestety, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, jakie są przyczyny raka trzustki. Nie wiadomo dokładnie, co powoduje raka trzustki, ale zostały zidentyfikowały pewne czynniki ryzyka, czyli coś, co zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania.

Czynniki ryzyka wynikające ze stylu życia, które można zmienić:

• palenie papierosów, cygar i używanie innych form tytoniu,
• otyłość,
• cukrzyca, zwłaszcza cukrzyca typu 2, która jest powiązana z otyłością. Rozwój cukrzycy w starszym wieku i u osoby z prawidłową wagą lub wskaźnikiem masy ciała może być oznaką raka trzustki,
• narażenie na chemikalia używane przez pralnie chemiczne i pracowników przemysłu metalowego,
• przewlekłe zapalenie trzustki – zapalenie trzustki zwykle związane z paleniem i piciem dużej ilości alkoholu.

Istnieją również czynniki ryzyka, których nie można zmienić:

• dziedziczne przewlekłe zapalenie trzustki spowodowane zmianami genetycznymi przeniesionymi z rodzica na dziecko, 
• zespoły dziedziczne ze zmianami genów (mutacjami genów) — takich jak geny BRCA przekazywane z rodzica na dziecko,
• starszy wiek powyżej 65 lat.

Badania wykazują, że połączenie palenia tytoniu, długotrwałej cukrzycy i złej diety znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na raka trzustki. Lekarz może również podejrzewać raka trzustki, jeżeli niedawno rozwinęła się u Ciebie cukrzyca lub zapalenie trzustki.

Czy rak trzustki jest uleczalny?

Jeśli zdiagnozowano u Ciebie raka trzustki, zespół opieki onkologicznej omówi z Tobą możliwości i szczegóły leczenia. Rak trzustki jest zwykle diagnozowany za pomocą testów i procedur, które wykonują zdjęcia trzustki i otaczającego ją obszaru. Testy i procedury wykrywania oraz diagnozowanie i określanie stadium raka trzustki są zwykle wykonywane w tym samym czasie. Aby zaplanować leczenie, ważne jest poznanie stadium zaawansowania choroby oraz tego, czy raka trzustki można usunąć chirurgicznie.

Rokowanie i możliwości leczenia zależą od:

• tego czy guz można usunąć chirurgicznie,
• stopnia zaawansowania nowotworu (wielkość guza i to, czy nowotwór rozprzestrzenił się poza trzustkę do pobliskich tkanek, węzłów chłonnych lub do innych miejsc w ciele),
• ogólnego stanu zdrowia pacjenta,
• tego czy rak został właśnie zdiagnozowany lub czy jest nawrót.

Rak trzustki może być kontrolowany tylko wtedy, gdy zostanie wykryty przed rozprzestrzenieniem się i kiedy można go całkowicie usunąć chirurgicznie. Jeżeli rak zdążył już się rozprzestrzenić, to leczenie paliatywne może poprawić jakość życia pacjenta poprzez kontrolowanie objawów i powikłań tej choroby.

Źródła:

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pancreatic-cancer/symptoms-causes/syc-20355421
• https://www.cancer.org/cancer/pancreatic-cancer.html
• https://www.pancan.org/facing-pancreatic-cancer/about-pancreatic-cancer/what-is-pancreatic-cancer/
• https://www.nhs.uk/conditions/pancreatic-cancer/