Anoreksja dotyka mniej niż 1% dorosłych, częściej występuje u kobiet i nastolatków. Zwykle początkowe objawy anoreksji są niezauważalne wśród krewnych. Szokującym objawem jest utrata masy ciała, zmuszanie się do intensywnych ćwiczeń lub odmowa jedzenia. Przyczyny tego zaburzenia odżywiania obejmują podatność społeczną, kulturową i osobistą. Leczenie zwykle obejmuje nie tylko pacjenta, ale także jego rodzinę i bliskich.
W XX wieku anoreksję (jadłowstręt psychiczny) podzielono na dwa typy: restrykcyjną i bulimiczną.
Anoreksja restrykcyjna charakteryzuje się ciągłą utratą wagi i ograniczeniem kalorii.
Anoreksję bulimiczną z kolei charakteryzuje się epizodem napadowego objadania się, które następnie jest eliminowane różnymi metodami, takimi jak wymioty czy lewatywa
Szacuje się, że anoreksja dotyka 0,2% do 0,8% dorosłych i 0,5% do 1% nastolatków. Wskaźniki te stale rosną. Dane wskazują, że kobiety częściej chorują na tę chorobę niż mężczyźni.
Najczęściej początkiem anoreksji jest odchudzanie.
Powodem odchudzania mogą być:
Początkowo anoreksja nie zostaje wykryta przez otoczenie, a kobiety nie myślą, że są chore. Problemy zaczynają się, gdy waga staje się zbyt niska, a chory nadal odmawia jedzenia.
Głodzenie się najczęściej łączone jest z intensywnymi ćwiczeniami. Jednocześnie chore osoby mają tendencję do jedzenia w samotności, ponieważ nie chcą, aby ktoś zwracał im uwagę jak mało jedzą.
Do pierwszej grupy należy np. Moda na smukłe sylwetki. Powoli próbuje się zmienić ten stereotyp, poprzez np. programy telewizyjne, aby promować trend, że trochę więcej kilogramów jest piękne.
Jednak głównym przekonaniem jest, że „Talia Osy” jest idealna. To sprawia, że kobiety chcą dążyć do takiej sylwetki, a z czasem niszczy się ich zdrowie.
Czynniki rodzinne mogą również przyczynić się do powstania anoreksji. Istnieje wiele ich rodzajów, z których jednym może być na przykład występowanie w przeszłości zaburzeń psychicznych w rodzinie.
Jednak zazwyczaj w pierwszej kolejności należy zwrócić szczególną uwagę na relacje między członkami rodziny. Blokowanie autonomicznych relacji podczas dorastania może prowadzić do rozwoju anoreksji. Co więcej, w środowisku rodzinnym pacjenci odziedziczyli perfekcjonizm, a ich rodziny mają nastawienie konkurencyjne.
Do czynników indywidualnych możemy zaliczyć z kolei m. in.:
Zdarza się, że sygnał z otoczenia: np. „Jesteś gruby” spowoduje, że osoba zacznie chudnąć, a proces ten nie zakończy się po osiągnięciu założonej przez chorego wagi.
Anoreksję rozpoznaje lekarz specjalista, psychiatra lub psycholog po wywiadzie i odpowiednich badaniach.
Kryteriami anoreksji według klasyfikacji ICD 10 są m.in:
Zwykle podczas wizyty będą zadawane pytania dotyczące wagi, zachowań żywieniowych lub relacji rodzinnych.
Leczenie anoreksji zależy od stopnia zaawansowania choroby pacjenta. Jeśli jego choroba zagraża życiu, to oczywiście konieczna jest hospitalizacja. Jeżeli jednak nie ma takiego ryzyka, leczenie należy wykonywać ambulatoryjnie.
Sposoby prowadzenia psychoterapii:
Należy zauważyć, że obecnie nie ma konkretnego leku do leczenia anoreksji, a celem farmakoterapii jest leczenie powikłań związanych z zaburzeniami odżywiania.
Indywidualna psychoterapia obejmuje raczej pozwolenie pacjentowi na akceptację i polubienie siebie, niż ciągłe myślenie o utracie wagi.
W przypadku, gdy osoba chora jest nieletnia, jest możliwa również terapia rodzinna, podczas której bliscy chorego dowiadują się o przyczynie choroby oraz formie pomocy. Gdy relacje rodzinne wpływają na rozwój choroby, ta terapia jest również wskazana.
Oczywiście odpowiednia dieta jest również bardzo ważna w leczeniu anoreksji.
Wiąże się to z koniecznością nauczenia się prawidłowych nawyków żywieniowych, aby zmęczony organizm mógł się odbudować, a następnie utrzymać wagę na odpowiednim poziomie.
Powikłania anoreksji są różnorakie.
Pierwszym, bardzo zauważalnym powikłaniem anoreksji, jest utrata tkanki tłuszczowej i masy mięśniowej. Zwykle na pierwszy rzut oka widzimy, że dana osoba jest za bardzo chuda.
Innym powikłaniem jadłowstrętu psychicznego jest nietolerancja zimna, obrzęk lub zasinienie stóp.
Wśród powikłań anoreksji jesteśmy w stanie zaobserwować również:
Należy jednak zauważyć, że są to tylko przykłady wielu powikłań anoreksji. Oczywiście najbardziej tragiczna jest śmierć pacjenta. Szacuje się, że występuje to u 5-10% pacjentów.
Podstawą zapobiegania anoreksji są właściwe relacje rodzinne. Ważne jest, aby często rozmawiać z dziećmi, szanować ich opinie, starać się zrozumieć problem i eliminować obawy.
Dziecka nie powinno być nadmiernie kontrolowane. Do prawidłowego rozwoju niezbędna jest autonomia.
Źródła:
„Overcoming Anorexia Nervosa” Freeman Christopher; Robinson, London 2009 r.
„Overcoming Anorexia” Lacey J. Hubert i in.; Sheldon Press, London 2007
Wybierz lekarza, który pomoże Tobie w potrzebie
