Zwichnięcie i stłuczenie – jak rozpoznać i jak sobie poradzić?

Kontuzje towarzyszą nam na co dzień – mogą zdarzyć się podczas aktywności fizycznej, upadku na oblodzonym chodniku czy nawet w domu. Dwa najczęściej występujące urazy to zwichnięcie i stłuczenie, które mogą powodować ból, obrzęk i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Jak je odróżnić i co robić, gdy się przytrafią?

Zwichnięcie – objawy i pierwsza pomoc

Zwichnięcie to uraz, w którym dochodzi do przemieszczenia kości w stawie poza jego naturalne ustawienie. Może ono wystąpić np. w stawie barkowym, kolanowym czy skokowym i zwykle wymaga interwencji medycznej.

Objawy zwichnięcia:

• silny ból i obrzęk,
• nienaturalne ustawienie kończyny,
• ograniczona lub całkowita niemożność poruszania stawem,
• w niektórych przypadkach – zasinienie.

Jak postępować w przypadku zwichnięcia?

1. Unieruchom staw – nie próbuj samodzielnie nastawiać zwichnięcia.
2. Unikaj obciążania kończyny – jeśli to możliwe, unieruchom ją w pozycji, w której się znajduje.
3. Przyłóż zimny okład – zmniejszy to ból i obrzęk. Doraźnie można stosować również preparaty przeciwbólowe.
4. Skontaktuj się z lekarzem – zwichnięcia wymagają profesjonalnej oceny i często nastawienia przez specjalistę.

Stłuczenie – jak je rozpoznać?

Stłuczenie to uraz tkanek miękkich (np. mięśni i naczyń krwionośnych) spowodowany uderzeniem lub upadkiem. Nie dochodzi tu do przemieszczenia kości, ale może pojawić się bolesny obrzęk i krwiak.

Objawy stłuczenia:

• bolesność w miejscu urazu,
• obrzęk,
• zasinienie (powstające na skutek uszkodzenia naczyń krwionośnych),
• niewielkie ograniczenie ruchomości, ale bez deformacji stawu.

Jak postępować w przypadku stłuczenia?

1. Odpoczynek – unikaj nadmiernego ruchu w miejscu urazu.
2. Chłodzenie – stosuj zimne okłady (np. lód owinięty w ręcznik) przez 10-15 minut kilka razy dziennie.
3. Uniesienie kończyny – jeśli stłuczenie dotyczy ręki lub nogi, warto unieść ją nieco wyżej, by zmniejszyć obrzęk.
4. Maści przeciwbólowe i przeciwobrzękowe – mogą pomóc w szybszym ustąpieniu objawów.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Choć zarówno zwichnięcia, jak i stłuczenia często można leczyć w domu, są sytuacje, w których niezbędna jest pomoc lekarza. Skontaktuj się z nim, jeśli:

• podejrzewasz zwichnięcie (zwłaszcza gdy kończyna jest zdeformowana),
• ból jest bardzo silny i nie ustępuje,
• obrzęk znacząco się powiększa,
• występują objawy infekcji (zaczerwienienie, ropień, gorączka),
• stłuczenie nie goi się po kilku dniach.

Zwichnięcie i stłuczenie to powszechne urazy, które wymagają odpowiedniego podejścia. Zwichnięcie jest poważniejsze i zawsze wymaga konsultacji lekarskiej, podczas gdy stłuczenie zazwyczaj można leczyć domowymi sposobami. Kluczowe znaczenie ma szybka reakcja – chłodzenie, unieruchomienie i odpowiednia ocena sytuacji. Pamiętaj, że w razie wątpliwości zawsze warto skonsultować się z lekarzem.