Mężczyzna 40+ w pełni sił. Co badać regularnie, by utrzymać zdrowie i energię?

Artykuł sponsorowany

Po czterdziestce organizm zaczyna się zmieniać. Mimo to możesz nadal funkcjonować na pełnych obrotach, pod warunkiem, że trzymasz rękę na pulsie. Świadoma profilaktyka to najlepsza inwestycja w długoterminową formę. Sprawdź, co warto badać regularnie.

Po przeczytaniu tego tekstu będziesz wiedzieć, jakie badania warto regularnie wykonywać po 40. roku życia, by utrzymać zdrowie, energię i sprawność. Artykuł pokazuje, że świadoma profilaktyka pozwala wykryć wiele problemów zanim pojawią się objawy – od zaburzeń hormonalnych, przez choroby serca, aż po nowotwory. Dowiesz się, jakie badania hormonalne, biochemiczne i kardiologiczne są kluczowe oraz kiedy warto rozszerzyć diagnostykę o prostatę, płodność czy układ pokarmowy. 

Podstawowe badania biochemiczne

Po 40. roku życia wzrasta ryzyko rozwoju chorób przewlekłych: cukrzycy, nadciśnienia, zaburzeń lipidowych, insulinooporności i chorób serca. Podstawowe badania biochemiczne pozwalają ocenić funkcjonowanie głównych układów i narządów oraz wykryć wczesne zaburzenia metaboliczne, które mogą rozwijać się bezobjawowo.

Należą do nich:

• morfologia krwi – ogólny stan zdrowia, wykrywanie stanów zapalnych, niedokrwistości,
• OB, CRP – markery stanu zapalnego (przewlekłe zapalenia, infekcje, choroby autoimmunologiczne),
• glukoza na czczo/HbA1c – wczesne wykrycie insulinooporności lub cukrzycy typu 2,
• lipidogram (cholesterol całkowity, LDL, HDL, trójglicerydy) – ocena ryzyka miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych,
• ASPAT, ALAT, GGTP, bilirubina – funkcja wątroby,
• kreatynina, eGFR – ocena pracy nerek,
• TSH – przesiewowa ocena funkcji tarczycy.

Przy braku objawów badania warto wykonywać raz w roku. U osób z obciążeniami rodzinnymi lub czynnikami ryzyka, zgodnie z zaleceniem lekarza.

Badania hormonalne

Po 40. roku życia poziom hormonów u mężczyzn stopniowo się obniża. To właśnie dysfunkcje w układzie hormonalnym bardzo często wpływają na pogorszenie samopoczucia, spadek energii, problemy z koncentracją, libido, masą mięśniową czy snem.

Najczęściej w tym wieku bada się poziom testosteronu całkowitego i wolnego, a także SHBG, który wpływa na jego dostępność w organizmie. W celu pełnej diagnostyki warto oznaczyć również estradiol, prolaktynę, LH i FSH – pozwalają one określić źródło zaburzeń, czy są one pochodzenia centralnego (przysadka), czy jąder. Do pełnego obrazu warto też włączyć ocenę funkcji tarczycy i poziomu kortyzolu.

Najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie pełnego zestawu badań hormonalnych, zalecanych przed rozpoczęciem terapii testosteronem. W miejscach, takich jak Męska Klinika możesz od razu skorzystać z bezpłatnej analizy wyników online.

Diagnostyka układu sercowo-naczyniowego

Po 40. roku życia znacząco wzrasta ryzyko chorób serca i naczyń krwionośnych, nawet u mężczyzn bez wcześniejszych objawów. Nadciśnienie, miażdżyca i zaburzenia lipidowe często rozwijają się skrycie i przez lata mogą nie dawać żadnych sygnałów ostrzegawczych. Tymczasem to właśnie one są główną przyczyną zawałów i udarów.

Regularne monitorowanie ciśnienia tętniczego, poziomu cholesterolu, trójglicerydów, a także wykonanie EKG i – w razie potrzeby – echo serca, pozwalają wykryć nieprawidłowości na wczesnym etapie.

Kontrola męskiej sprawności i płodności

Za męską sprawność seksualną i płodność w dużej mierze odpowiada testosteron, ale nie jest to jedyny czynnik warunkujący prawidłowe funkcjonowanie tej sfery. Dlatego u mężczyzn po 40. roku życia diagnostyka powinna być szersza niż samo oznaczenie poziomu testosteronu całkowitego i wolnego.

Warto wykonać również:

• PSA (antygen specyficzny dla prostaty) – badanie przesiewowe w kierunku łagodnego przerostu lub raka prostaty,
• LH i FSH – ocena pracy przysadki i funkcji jąder,
• badanie nasienia – przy podejrzeniu obniżonej płodności,
• USG jąder i prostaty – przy nieprawidłowościach w badaniu fizykalnym lub niepokojących wynikach PSA.

Taka rozszerzona diagnostyka pozwala trafnie ocenić przyczynę ewentualnych zaburzeń i dobrać skuteczne postępowanie, w tym rozważyć terapię hormonalną, jeśli są ku temu wskazania.

Dodatkowe badania dla mężczyzn 40+

Oprócz omówionych wcześniej badań biochemicznych, hormonalnych i kardiologicznych, warto pamiętać o dodatkowej diagnostyce przesiewowej. Mogą one odegrać kluczową rolę we wczesnym wykrywaniu chorób przewlekłych lub nowotworowych. Są to przede wszystkim:

• kolonoskopia – profilaktycznie co 10 lat od 50. roku życia, a u osób z rodzinnym występowaniem raka jelita grubego już od 40. roku życia,
• USG jamy brzusznej – przesiewowo co 2-3 lata; pozwala ocenić wątrobę, nerki, trzustkę, pęcherz i aortę brzuszną,
• RTG klatki piersiowej lub niskodawkowa tomografia płuc (LDCT) – raz na 2-5 lat u palaczy i osób z narażeniem zawodowym (np. pyły, chemia),
• badanie znamion u dermatologa – raz w roku; szczególnie przy jasnej karnacji, historii poparzeń słonecznych lub rodzinnych przypadkach czerniaka,
• kontrola wzroku i słuchu – co 2-3 lata, nawet bez objawów; zalecana zwłaszcza przy intensywnej pracy przy komputerze lub prowadzeniu pojazdów,
• densytometria (badanie gęstości kości) – u mężczyzn z niskim poziomem testosteronu, przy przewlekłym leczeniu sterydami lub podejrzeniu osteoporozy.

Monitorowanie ogólnej kondycji i stylu życia

Istotne jest także samodzielne monitorowanie podstawowych parametrów zdrowotnych. Regularna kontrola masy ciała, obwodu pasa czy ciśnienia tętniczego pozwala wcześnie zauważyć niekorzystne zmiany, które mogą świadczyć o rozwijających się zaburzeniach metabolicznych.

Warto także obserwować jakość snu, poziom codziennej aktywności fizycznej oraz reakcję organizmu na stres. Takie dane, zebrane systematycznie, mogą stanowić cenne uzupełnienie informacji medycznych i pomóc lekarzowi w ocenie ogólnej kondycji organizmu.

Źródła informacji:

https://meskaklinika.pl/

https://medlineplus.gov/ency/article/007465.htm

https://www.cedars-sinai.org/health-library/prevention-guidelines/prevention-guidelines-for-men-40-to-49.html

https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/health-checks-for-men