Jak działa berberyna? Zastosowanie i dawkowanie suplementu

Rosnąca częstość występowania zaburzeń metabolicznych – cukrzycy typu 2, insulinooporności czy otyłości – skłoniła badaczy do poszukiwania alternatywnych terapii o szerokim spektrum działania i minimalnych skutkach ubocznych.

Czy substancje zawarte w naturalnych ekstraktach roślinnych mogą wykazywać działanie zbliżone do niektórych leków? Czy berberyna odchudza? Jakie są jej właściwości? 

Czym jest berberyna?

Berberyna występuje naturalnie w surowcach roślinnych. To substancja zaliczana do alkaloidów. Od wieków jest wykorzystywana w medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej. Na co pomaga berberyna?

Berberyna charakteryzuje się szerokim spektrum działania biologicznego, co skłoniło badaczy do szczegółowego zbadania jej właściwości.

Czym charakteryzuje się berberyna HCL?

Berberyna HCL (chlorowodorek berberyny) jest jedną z najczęściej stosowanych form w suplementach diety (np. formeds). Potocznie nazywana „najlepszą berberyną”. 

Chlorowodorek berberyny lepiej rozpuszcza się w wodzie (niż np. siarczan berberyny) i jest łatwiej wchłaniany w układzie pokarmowym. Dzięki temu wykazuje większą efektywność terapeutyczną. 

Działanie i właściwości berberyny – gdzie znajduje zastosowanie?

Berberyna wpływa na różne procesy fizjologiczne. Wielokierunkowe działanie i mechanizmy warunkujące pewne właściwości lecznicze czynią ją skuteczną w licznych obszarach terapeutycznych. 

Berberyna wspomagająca odchudzanie

Badania wykazują, że berberyna może wspierać redukcję masy ciała poprzez wpływ na metabolizm kwasów tłuszczowych i węglowodanów. Uruchamia procesy (aktywuje AMPK), które zwiększają wydatkowanie energii na poziomie komórkowym i jednocześnie zmniejszają procesy lipogenezy.

Zbadano także skuteczność działania berberyny w zwalczaniu różnicowania adipocytów. Wyniki pozytywnie zaskakują i są kierunkiem do dalszych działań w kontekście wpływu berberyny na odchudzanie i magazynowanie tkanki tłuszczowej.

Dodatkowo wykazano, że preparaty z berberyną mogą ograniczać wchłanianie glukozy w jelitach. W rezultacie mają pozytywny wpływ na terapię otyłości i redukcję masy ciała. 

Wpływ berberyny na poziom cholesterolu

Berberyna jest skuteczna w poprawie profilu lipidowego. Hamuje aktywność enzymu PCSK9. Efektem tego jest większa liczba receptorów LDL na powierzchni hepatocytów (komórek wątroby) i możliwość wydajniejszego usuwania lipoprotein LDL z krwiobiegu.

Regularne stosowanie berberyny na cholesterol może obniżyć poziom „złego” cholesterolu LDL, trójglicerydów oraz podnieść stężenie lipoprotein HDL (poziom cholesterolu uważanego za „dobry”). 

Zastosowanie i skuteczność berberyny zbadano także w kontekście zdrowia układu sercowo-naczyniowego. Zauważono związek pomiędzy suplementacją a ciśnieniem tętniczym. Wykazano, że odpowiednio dobrana dawka substancji może korzystnie obniżać ciśnienie krwi – taka zależność może wynikać z wpływu berberyny na metabolizm tłuszczów, właściwości przeciwzapalnych oraz mechanizmów, które wpływają na redukcję nadwagi, otyłości i zwiększanie efektów utraty masy ciała. 

Zastosowanie berberyny w leczeniu cukrzycy

Jednym z najlepiej udokumentowanych zastosowań berberyny jest jej zdolność do regulacji poziomu glukozy we krwi. 

Berberyna zwiększa wychwyt glukozy przez komórki mięśni i zmniejsza jej produkcję w wątrobie. Mechanizm ten jest porównywalny z działaniem metforminy i w określonych przypadkach może czynić berberynę skutecznym środkiem wspierającym leczenie cukrzycy typu 2.

Berberyna a zdrowie jelit

Berberyna wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze. Może wspierać zdrowie jelit poprzez modulację mikroflory bakteryjnej, zmniejszenie stanu zapalnego (działanie antyoksydacyjne) oraz hamowanie rozwoju niekorzystnych szczepów bakterii. 

Berberyna w walce z insulinoopornością

Dlaczego w konkretnych przypadkach zaleca się branie berberyny w zaburzeniach gospodarki węglowodanowej? Mechanizm jej działania wpływa korzystnie nie tylko na poziom cukru we krwi, ale także poprawia wrażliwość komórek na insulinę (może okazać się skuteczny także w przypadku postępowania w insulinooporności). 

Aktywacja AMPK oraz wpływ na szlaki sygnalizacyjne insuliny prowadzą do poprawy metabolizmu i obniżenia stężenia glukozy, oraz zmniejszenia poziomu insuliny. 

Jak prawidłowo stosować berberynę? Przewodnik po suplementacji

Efektywność berberyny zależy od odpowiedniego dawkowania i przestrzegania zaleceń dotyczących jej stosowania. Ważne jest, aby dostosować suplementację do indywidualnych potrzeb organizmu i ewentualnych schorzeń.

Jak dawkować berberynę?

Standardowe dawkowanie ekstraktu z korzenia berberysu wynosi 500 mg dziennie. Należy jednak zwrócić uwagę na zawartość substancji czynnej w samym ekstrakcie – dobrej jakości suplementy diety w jednej dawce (np. 2 tabletki/kapsułki na dzień), dostarczają powyżej 90% berberyny HCL.

Warto stopniowo rozpocząć dawkowanie berberyny, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. 

Berberyna – przyjmować rano czy wieczorem?

Kiedy brać berberynę? Suplement można przyjmować zarówno rano, jak i wieczorem. Ważne jest jednak, aby spożywać ją w trakcie posiłków, by poprawić jej wchłanianie i zminimalizować ryzyko podrażnień żołądka. 

Jak długo można stosować berberynę?

Po trzymiesięcznym okresie warto zrobić 2-4 tygodnie przerwy. W przypadku chęci rozpoczęcia długotrwałej suplementacji zawsze należy skonsultować się z lekarzem.

Kiedy pojawią się pierwsze efekty stosowania berberyny?

W przypadku regulacji glukozy we krwi korzystne zmiany mogą pojawić się już po 2-4 tygodniach. Poprawa profilu lipidowego i redukcja nadwagi mogą wymagać 2-3 miesięcy regularnego stosowania.

Kto powinien unikać berberyny? Przeciwwskazania

Przeciwwskazania do przyjmowania berberyny mają: 

• kobiety w ciąży i karmiące piersią, 
• pacjenci z chorobami wątroby lub nerek,
• osoby przyjmujące leki na stałe. 

Potencjalne skutki uboczne stosowania berberyny

Choć skutki uboczne przyjmowania berberyny występują rzadko, mogą obejmować:

• dyskomfort żołądkowo-jelitowy, 
• biegunki,
• nudności, 
• bóle brzucha. 

Jakich połączeń z berberyną unikać?

Berberyna może wchodzić w interakcje z lekami. Jakich połączeń należy unikać? Szczególnie uważni powinni być pacjenci, którzy przyjmują metforminę, antybiotyki oraz leki rozrzedzające krew. Łączenie suplementu z alkoholem jest niewskazane ze względu na ryzyko uszkodzenia wątroby.

Berberyna vs metformina – podobieństwa i różnice

Metformina jest lekiem, a berberyna suplementem diety – to podstawowa i bardzo ważna różnica. 

Obie substancje są często porównywane ze względu na zbliżone mechanizmy działania w regulacji metabolizmu glukozy i lipidów. Metformina jednak działa głównie na wątrobę, gdzie hamuje glukoneogenezę w większym stopniu niż berberyna. Z kolei berberyna wykazuje dodatkowe działanie przeciwzapalne oraz modulujące mikrobiom jelitowy. 

Można rozważyć stosowanie berberyny jako uzupełnienie terapii metforminą (zwłaszcza w początkowych stadiach cukrzycy typu 2 lub insulinooporności), jednak łączenie tych substancji powinno odbywać się wyłącznie pod kontrolą lekarza.

Bibliografia 

1. Kania-Dobrowolska, M., & Baraniak, J. (2019). Wybrane rośliny zielarskie stosowane w terapii wspomagającej leczenie otyłości. Postępy Fitoterapii, 20(3), 216-223.
2. Ilyas, Z., Perna, S., Al-Thawadi, S., Alalwan, T. A., Riva, A., Petrangolini, G., … & Rondanelli, M. (2020). The effect of Berberine on weight loss in order to prevent obesity: A systematic review. Biomedicine & Pharmacotherapy, 127, 110137.
3. Coppinger, C., Pomales, B., Movahed, M. R., Marefat, M., & Hashemzadeh, M. (2024). Berberine: A multi-target natural PCSK9 inhibitor with the potential to treat diabetes, Alzheimer’s, cancer and cardiovascular disease. Current Reviews in Clinical and Experimental Pharmacology Formerly Current Clinical Pharmacology, 19(4), 312-326.
4. Hernandez, A. V., Hwang, J., Nasreen, I., Sicignano, D., Pasupuleti, V., Snow-Caroti, K., & White, C. M. (2024). Impact of berberine or berberine combination products on lipoprotein, triglyceride and biological safety marker concentrations in patients with hyperlipidemia: a systematic review and meta-analysis. Journal of dietary supplements, 21(2), 242-259.
5. Araj-Khodaei, M., Ayati, M. H., Azizi Zeinalhajlou, A., Novinbahador, T., Yousefi, M., Shiri, M., … & Sanaie, S. (2023). Berberine-induced glucagon-like peptide-1 and its mechanism for controlling type 2 diabetes mellitus: a comprehensive pathway review. Archives of Physiology and Biochemistry, 1-8.
6. Chen, H., Ma, J., Zhou, F., Yang, J., Jiang, L., Chen, Q., … & Zhang, J. (2024). A potential cocrystal strategy to tailor in-vitro dissolution and improve Caco-2 permeability and oral bioavailability of berberine. International Journal of Pharmaceutics, 666, 124789.
7. Dębek, K., Kalinowski, M., Kalinowska, J., & Mroszczyk, S. (2023). Berberyna w terapii cukrzycy typu 2–przegląd literatury. Wybrane zagadnienia z zakresu bromatologii, 7.
8. Wajda, K. (2024). Berberyna jako naturalna siła wsparcia dla pacjentów w walce z chorobami metabolicznymi. Książka Abstraktów, 12.