Na papierze wygląda to dość prosto: jesteś obywatelem Unii Europejskiej, masz ubezpieczenie, więc możesz się leczyć w innym kraju wspólnoty. W praktyce – potrzebujesz jeszcze kilku kluczowych rzeczy: zgody, uzasadnienia i… cierpliwości. Ale warto, bo czasem zagraniczne leczenie to jedyna szansa, by uniknąć niebezpiecznych opóźnień.
Choć Europa jest otwarta na pacjentów z UE, to nie oznacza, że wystarczy wskazać palcem placówkę w Austrii czy we Francji i po prostu się tam pojawić. W Polsce leczenie planowane poza granicami kraju musi zostać zatwierdzone przez Prezesa NFZ – i to zanim rozpoczniesz jakikolwiek zabieg. Decyzja przychodzi w formie administracyjnej, a jej podstawą jest wniosek podpisany przez lekarza, który musi mieć uprawnienia do leczenia w ramach ubezpieczenia zdrowotnego.
W 2023 roku tylko 125 pacjentów w Polsce dostało taką zgodę. To kropla w morzu potrzeb, ale też dowód na to, że procedura działa – choć wymaga konkretnego uzasadnienia.
Wielu pacjentów błędnie sądzi, że karta EKUZ umożliwia leczenie planowane za granicą. Tymczasem EKUZ przyda się jedynie w nagłych sytuacjach – np. gdy podczas urlopu we Włoszech złamiesz nogę albo dostaniesz zapalenia wyrostka. Karta nie obejmuje zabiegów czy terapii, na które umawiasz się z wyprzedzeniem.
Innymi słowy: jeśli planujesz operację za granicą, potrzebujesz czegoś więcej niż tylko plastikowej karty. Potrzebujesz zgody NFZ.
Istnieją dwa główne scenariusze, w których możesz ubiegać się o finansowanie leczenia za granicą. Pierwszy – kiedy czas oczekiwania w Polsce jest zbyt długi w stosunku do twojego stanu zdrowia. Drugi – gdy konkretne świadczenie nie jest w ogóle dostępne w kraju.
Brzmi jasno, ale warto pamiętać, że wszystko zależy od oceny lekarza i dokumentacji medycznej. Musisz być wpisany na listę oczekujących w Polsce i mieć potwierdzenie, że np. nie możesz czekać miesiącami, bo stan zdrowia gwałtownie się pogarsza.
Jeśli jesteś zdecydowany, że chcesz przejść leczenie za granicą, masz do dyspozycji dwie ścieżki. Pierwsza opiera się na przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego UE. W tym przypadku możesz trafić tylko do publicznej placówki. Druga ścieżka – wynikająca z tzw. dyrektywy transgranicznej – pozwala na leczenie także w klinikach prywatnych, pod warunkiem że zabieg znajduje się na liście świadczeń gwarantowanych.
Różnica? W pierwszym przypadku to NFZ pokrywa koszt leczenia, w drugim – najpierw płacisz z własnej kieszeni, a potem składasz wniosek o zwrot. Ale tylko do wysokości kwoty, jaką Fundusz zapłaciłby polskiej placówce.
To wyjątek, ale możliwy. Jeśli dana procedura nie jest wykonywana w Polsce i nie da się jej przeprowadzić również w Unii, NFZ może wyrazić zgodę na leczenie poza wspólnotą – np. w Stanach Zjednoczonych czy Izraelu. Takie przypadki są rzadkie, ale jeśli są dobrze udokumentowane, istnieje szansa, że Fundusz je zaakceptuje.
Warunek jest zawsze jeden: świadczenie musi znajdować się w katalogu gwarantowanych usług zdrowotnych w Polsce. NFZ nie pokryje kosztów leczenia eksperymentalnego ani terapii w ramach badań klinicznych.
Wniosek składa się do centrali NFZ w Warszawie. Musi być podpisany przez lekarza specjalistę w dziedzinie, której dotyczy leczenie, i dodatkowo musi być to lekarz mający prawo leczyć w ramach publicznego systemu (czyli tzw. „na NFZ”).
Do wniosku trzeba dołączyć dokumentację medyczną, potwierdzenie wpisania na listę oczekujących oraz wskazanie konkretnej placówki za granicą. Można to zrobić osobiście lub elektronicznie – pod warunkiem użycia podpisu kwalifikowanego lub zaufanego.
To ważne, by oddzielić temat finansowanego leczenia od prywatnych wizyt zagranicznych. Turystyka medyczna, w której pacjenci decydują się na zabiegi z własnej kieszeni, nie ma nic wspólnego z procedurą NFZ. Tu liczy się nie tyle chęć, co konieczność – i jasne potwierdzenie, że w Polsce nie możesz uzyskać świadczenia na czas.
Dla wielu pacjentów to jedyna droga do odzyskania zdrowia, a czasem i życia – dlatego warto wiedzieć, jakie są zasady, zanim pojawi się potrzeba.
Źródło: pacjent.gov.pl
1. Czy można wybrać dowolny szpital w innym kraju UE?
W większości przypadków tak, ale musi on spełniać określone warunki – w zależności od ścieżki wniosku.
2. Czy trzeba znać język obcy, żeby leczyć się za granicą?
Nie, ale pomocne może być tłumaczenie dokumentów i wsparcie tłumacza na miejscu.
3. Jak długo trwa rozpatrzenie wniosku przez NFZ?
Decyzje są podejmowane indywidualnie, zazwyczaj w ciągu 30 dni, ale czasem szybciej w nagłych przypadkach.
4. Czy można odwołać się od decyzji NFZ, jeśli jest negatywna?
Tak, decyzja ma formę administracyjną, więc przysługuje prawo do odwołania.
Prosty formularz! Wybierz godzinę konsultacji i oczekuj na kontakt z lekarzem online
