Angina to jedna z najczęściej występujących infekcji górnych dróg oddechowych, która charakteryzuje się ostrym zapaleniem migdałków podniebiennych oraz błony śluzowej gardła. Choroba ta może mieć różne podłoże – wirusowe lub bakteryjne – i w zależności od przyczyny wymaga innego postępowania leczniczego. U chorego pojawia się nagły ból gardła, trudności w przełykaniu, gorączka oraz ogólne osłabienie. Nieleczona angina może prowadzić do groźnych powikłań, dlatego szybka diagnostyka i właściwe leczenie są kluczowe dla powrotu do zdrowia.
Zapalenie migdałków, potocznie nazywane anginą, rozwija się w wyniku zakażenia drobnoustrojami, które dostają się do organizmu przez jamę ustną lub nos. Najczęściej są to bakterie lub wirusy atakujące błonę śluzową gardła i migdałków podniebiennych. W odpowiedzi układ odpornościowy uruchamia proces zapalny, który objawia się bólem, obrzękiem i zaczerwienieniem gardła.
Do najczęstszych przyczyn należą:
Infekcja rozwija się zwykle nagle, szczególnie po wychłodzeniu organizmu, obniżeniu odporności lub po kontakcie z osobą chorą. Angina przenosi się drogą kropelkową, dlatego łatwo o zakażenie w szkołach, biurach czy komunikacji publicznej.
Angina wirusowa jest najczęstszą postacią choroby. Powstaje w wyniku zakażenia wirusami, które atakują górne drogi oddechowe. Objawy pojawiają się stopniowo i często przypominają przeziębienie. Pacjent skarży się na drapanie w gardle, ból przy przełykaniu, chrypkę i uczucie ogólnego rozbicia. Typowe są także objawy towarzyszące, takie jak katar, kaszel i zatkany nos.
Charakterystycznym objawem anginy wirusowej jest przekrwienie błony śluzowej gardła i lekkie powiększenie migdałków, które mogą być pokryte przezroczystym lub surowiczym nalotem. Węzły chłonne mogą być lekko powiększone, ale nie są bolesne. W przeciwieństwie do anginy bakteryjnej, gorączka zwykle nie przekracza 38°C.
Najczęściej angina wirusowa ustępuje samoistnie w ciągu 5–7 dni. Objawy można łagodzić poprzez odpowiednią pielęgnację gardła, odpoczynek i nawadnianie organizmu. Antybiotyki nie są skuteczne w leczeniu infekcji wirusowych i nie powinny być stosowane bez wskazania lekarza.
W zależności od rodzaju wirusa, który wywołał zakażenie, wyróżnia się kilka odmian anginy wirusowej:
Angina bakteryjna rozwija się wskutek zakażenia bakteriami, najczęściej paciorkowcami grupy A. Stanowi około 30% wszystkich przypadków zapalenia migdałków. Jej objawy są bardziej gwałtowne i nasilone niż w przypadku infekcji wirusowej.
Charakterystyczne symptomy to:
W przypadku paciorkowcowej anginy bakteryjnej gardło jest silnie przekrwione, a ból może promieniować do uszu. Bakterie te są wyjątkowo niebezpieczne, ponieważ mogą prowadzić do powikłań ogólnoustrojowych – takich jak gorączka reumatyczna czy ostre zapalenie nerek.
Migdałki to element układu odpornościowego, który znajduje się po obu stronach gardła. Ich zadaniem jest filtrowanie drobnoustrojów wnikających do organizmu wraz z powietrzem i pokarmem. W czasie infekcji migdałki produkują przeciwciała i komórki odpornościowe, które pomagają zwalczać zakażenie. Z tego powodu mogą się powiększać, stając się obrzmiałe i bolesne.
U dzieci migdałki są szczególnie aktywne, co tłumaczy, dlaczego to właśnie najmłodsi najczęściej chorują na anginę. Wraz z wiekiem ich rola stopniowo maleje, ale nadal stanowią ważną barierę ochronną przed infekcjami.
Choć migdałki pełnią ważną funkcję w odporności, w niektórych przypadkach ich usunięcie (tonsillektomia) staje się konieczne. Dotyczy to sytuacji, gdy zapalenie nawraca kilka razy w roku lub prowadzi do powikłań, takich jak ropień okołomigdałkowy. Wskazaniem do zabiegu jest również znaczne powiększenie migdałków, które utrudnia oddychanie lub połykanie.
Obecnie dostępne są różne metody usuwania migdałków – tradycyjna operacja chirurgiczna, technika laserowa, radiowa lub ultradźwiękowa. Wybór metody zależy od stanu zdrowia pacjenta i decyzji lekarza po konsultacji.
Angina u dorosłych przebiega zwykle bardziej gwałtownie niż u dzieci. Objawia się silnym bólem gardła, trudnościami w przełykaniu, wysoką gorączką i dreszczami. Dodatkowo mogą wystąpić bóle głowy, mięśni i stawów. Nieleczona infekcja może prowadzić do ropnia, zapalenia ucha lub zatok, a nawet do powikłań ogólnych. Dlatego anginy nie należy lekceważyć, zwłaszcza jeśli towarzyszy jej wysoka temperatura i ogólne osłabienie.
Podczas choroby zaleca się odpoczynek, unikanie wysiłku i picie dużej ilości płynów. Wysoka gorączka obciąża układ krążenia, dlatego szczególną ostrożność powinny zachować osoby z chorobami serca.
Sposób leczenia zależy od przyczyny zakażenia. Angina wirusowa wymaga leczenia objawowego, ponieważ antybiotyki nie działają na wirusy. W tym przypadku ważne jest:
W przypadku anginy bakteryjnej niezbędne jest włączenie antybiotyku, zwykle z grupy penicylin. Lekarz może przepisać amoksycylinę lub inny preparat o szerokim spektrum działania. Kuracja trwa zazwyczaj 7–10 dni i nie powinna być przerywana wcześniej, nawet jeśli objawy ustąpią. Niewłaściwe przyjmowanie antybiotyków może prowadzić do nawrotu infekcji i rozwoju oporności bakterii.
Podstawą diagnostyki jest badanie lekarskie oraz ocena wyglądu gardła. W razie wątpliwości wykonuje się wymaz z gardła, który pozwala określić, czy infekcja ma charakter bakteryjny. Wynik takiego badania pomaga dobrać odpowiedni antybiotyk. Coraz częściej stosuje się również szybkie testy na obecność paciorkowców, które dają wynik już po kilku minutach.
Jeśli test nie wykazuje obecności bakterii, można przypuszczać, że przyczyną infekcji są wirusy. Wówczas leczenie ogranicza się do łagodzenia objawów i wspierania odporności.
Nieleczona lub niewłaściwie leczona angina może prowadzić do powikłań miejscowych i ogólnych. Najczęstsze z nich to:
U dzieci dodatkowo może wystąpić zapalenie wyrostka robaczkowego, ropnie w uszach lub zapalenie zatok. W przypadku pojawienia się trudności z przełykaniem, duszności lub wysokiej gorączki utrzymującej się mimo leczenia, konieczna jest pilna konsultacja lekarska.
W razie podejrzenia anginy lub nawracających infekcji gardła warto skonsultować się z lekarzem, który dobierze odpowiednie leczenie. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom medycznym można uzyskać pomoc także bez wychodzenia z domu. Wystarczy skorzystać z opcji L4 online lub recepta online, by otrzymać e-receptę na antybiotyk lub zwolnienie lekarskie w kilka minut. Teleporady pozwalają szybko rozpocząć leczenie i uniknąć powikłań, zwłaszcza gdy objawy anginy nasilają się w krótkim czasie.
Wybierz lekarza, który pomoże Tobie w potrzebie
