Miażdżyca – objawy i przyczyny

Miażdżyca to stopniowe odkładanie się blaszek miażdżycowych w wewnętrznych ścianach naczyń krwionośnych. Choroba jest postępowa i polega na zmniejszaniu światła tętnic. Czynniki ryzyka obejmują wysoki poziom cholesterolu, wysokie ciśnienie krwi, cukrzycę, palenie tytoniu, otyłość, brak ruchu i dietę bogatą w tłuszcze nasycone. Miażdżyca rozwija się z czasem i może nie wykazywać objawów, dopóki nie wystąpią komplikacje, takie jak zawał serca lub udar.

Przeczytaj również, objawy i przyczyny wrzodów

Miażdżyca – co to?

Miażdżyca to stwardnienie i zwężenie tętnic spowodowane przez blaszki cholesterolowe wyściełające tętnice z biegiem czasu. Gdy tętnice zostaną zablokowane, może zagrozić przepływowi krwi. Miażdżyca rozwija się powoli, ponieważ cholesterol, tłuszcz, komórki krwi i inne substancje we krwi tworzą blaszki miażdżycowe. Kiedy te blaszki się gromadzą, powoduje to zwężenie tętnic. W wyniku tego zmniejsza się dopływ krwi bogatej w tlen do tkanek ważnych narządów w organizmie. Choroba może wpływać na większość tętnic w ciele, w tym tętnice w sercu, mózgu, ramionach, nogach, miednicy i nerkach. 

Jakie są objawy miażdżycy?

Łagodna miażdżyca zwykle nie daje żadnych objawów. Objawy zwykle nie występują, dopóki tętnica nie jest tak zwężona lub zatkana, że nie może dostarczyć wystarczającej ilości krwi do narządów i tkanek. Czasami zakrzep całkowicie blokuje przepływ krwi. Skrzep może się w takiej sytuacji rozpaść i wywołać zawał serca lub udar. Najczęstsze objawy zatoru w tętnicach to:

• ból w klatce piersiowej lub dusznica bolesna,
• ból w nodze, ramieniu i gdziekolwiek indziej, gdzie tętnica jest zablokowana,
• skurcze pośladków podczas chodzenia,
• duszność,
• zmęczenie,
• dezorientacja – występuje, gdy blokada wpływa na krążenie w mózgu,
• utrata funkcji motorycznych lub czuciowych po jednej stronie ciała, która występuje, gdy blokada wpływa na krążenie w mózgu,
• osłabienie mięśni nóg z powodu braku krążenia.

Ważne jest również poznanie objawów zawału serca i udaru mózgu. Oba mogą być spowodowane miażdżycą i wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej.

Objawy zawału serca obejmują:

• ból w klatce piersiowej,
• ból ramion, pleców, szyi, ramion i szczęki,
• ból brzucha,
• duszność,
• zawroty głowy,
• nudności lub wymioty.

Objawy udaru obejmują:

• osłabienie lub drętwienie twarzy lub kończyn,
• kłopoty z mówieniem,
• kłopoty ze zrozumieniem mowy,
• problemy ze wzrokiem,
• utrata równowagi,
• nagły, silny ból głowy.

Zawał serca i udar to nagłe przypadki medyczne. Natychmiast zadzwoń po karetkę, jeśli wystąpią objawy zawału serca lub udaru mózgu.

Od czego jest miażdżyca?

Kiedy gromadzi się blaszka miażdżycowa, a tętnice stają się twarde i zaognione, krew ma problem z przepływem przez nie do reszty ciała. Uniemożliwia to organom i tkankom uzyskanie natlenionej krwi, której potrzebują do funkcjonowania. Oto najczęstsze przyczyny stwardnienia tętnic:

Wysoki cholesterol

Cholesterol to substancja naturalnie występująca w organizmie, a także w niektórych spożywanych pokarmach. Jeśli jego poziom we krwi jest zbyt wysoki, może zatkać tętnice. Staje się twardą blaszką, która ogranicza lub blokuje krążenie krwi w sercu i innych narządach.

Dieta

Ważna jest zdrowa dieta. Zaleca się przestrzeganie ogólnego zdrowego schematu żywieniowego:

• szeroka gama owoców i warzyw,
• produkty pełnoziarniste,
• niskotłuszczowe produkty mleczne,
• drób i ryby, 
• orzechy i rośliny strączkowe,
• nietropikalne oleje roślinne, takie jak oliwa z oliwek czy olej słonecznikowy.

Kilka innych wskazówek dotyczących diety:

• Unikaj żywności i napojów z dodatkiem cukru, takich jak napoje słodzone cukrem, słodycze i desery. Zaleca się nie więcej niż 6 łyżeczek lub 100 kalorii cukru dziennie dla większości kobiet i nie więcej niż 9 łyżeczek lub 150 kalorii dziennie dla większości mężczyzn.
• Unikaj pokarmów bogatych w sól. Staraj się mieć nie więcej niż 2300 miligramów sodu dziennie. Najlepiej byłoby spożywać nie więcej niż 1500 miligramów dziennie.
• Unikaj pokarmów bogatych w niezdrowe tłuszcze, takie jak tłuszcze trans. Zastąp je tłuszczami nienasyconymi, które są lepsze dla zdrowia. Jeśli chcesz obniżyć poziom cholesterolu we krwi, zmniejsz tłuszcze nasycone do nie więcej niż 5 do 6 procent wszystkich kalorii. Dla kogoś, kto spożywa 2000 kalorii dziennie, to około 13 gramów tłuszczów nasyconych.

Starzenie się

Wraz z wiekiem serce i naczynia krwionośne pracują ciężej, aby pompować i otrzymywać krew. Tętnice mogą sztywnieć i stać się mniej elastyczne, co czyni je bardziej podatnymi na gromadzenie się płytki nazębnej.

Przeczytaj również, jak leczyć chorobę wrzodową?

Źródła:

1. https://www.healthline.com/health/atherosclerosis
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/arteriosclerosis-atherosclerosis/symptoms-causes/syc-20350569
3. https://www.webmd.com/heart-disease/what-is-atherosclerosis