Protezy zębowe dla wielu osób stają się niezbędnym elementem codziennego życia. Umożliwiają żucie, poprawiają wygląd twarzy i przywracają swobodę uśmiechu. Jednak posiadanie protezy nie oznacza, że można zapomnieć o higienie jamy ustnej. Wręcz przeciwnie – protezy wymagają starannej pielęgnacji, ponieważ zaniedbania mogą prowadzić do infekcji, bólu, problemów z dziąsłami, a nawet poważnych chorób ogólnoustrojowych. Jak więc dbać o protezy zębowe i dlaczego to takie istotne? Oto przewodnik, który krok po kroku wyjaśnia, jak utrzymać jamę ustną i protezy w doskonałym stanie.
Proteza zębowa, niezależnie od tego, czy jest ruchoma, częściowa czy całkowita, stanowi powierzchnię, na której szybko osadza się płytka bakteryjna. Jest to mieszanina bakterii, resztek pokarmowych i złuszczonych komórek, która z czasem twardnieje, tworząc kamień. Podobnie jak na zębach naturalnych, brak odpowiedniej higieny prowadzi do zapalnych zmian w jamie ustnej, bolesnych podrażnień i nieprzyjemnego zapachu z ust.
Szczególnie narażone na kolonizację drobnoustrojów są protezy akrylowe, wciąż jedne z najczęściej stosowanych w Polsce. Ich porowata struktura sprzyja osadzaniu biofilmu bakteryjno-grzybiczego. Dodatkowo płyta protezy ogranicza przepływ śliny, która normalnie spełnia funkcję ochronną i oczyszczającą. W efekcie jamie ustnej towarzyszy podwyższona temperatura i wilgotność – warunki sprzyjające rozwojowi patogenów, w tym grzybów z rodzaju Candida.
Nieleczone infekcje mogą rozprzestrzeniać się poza jamę ustną. Obecność bakterii i grzybów wiąże się z wyższym ryzykiem zapalenia wsierdzia, chorób płuc, a nawet zawału mięśnia sercowego. Zaniedbania higieniczne wpływają również na estetykę – przebarwiona proteza szybciej się zużywa i wymaga wymiany.
Pacjenci z protezami powinni odwiedzać stomatologa co najmniej raz w roku, a w razie potrzeby częściej. Regularne kontrole pozwalają uniknąć poważniejszych problemów. Lekarz ocenia nie tylko stan samej protezy, ale również tkanek miękkich i pozostałych zębów własnych. Wczesne wykrycie zmian zapalnych czy próchnicy oznacza szybsze i mniej inwazyjne leczenie.
Podczas wizyt kontrolnych wykonuje się także profesjonalne czyszczenie protez. Dzięki myjkom ultradźwiękowym, piaskowaniu czy skalingowi usuwa się płytkę bakteryjną i kamień, co trudno osiągnąć domowymi metodami. To znacząco obniża ryzyko infekcji i wydłuża żywotność samej protezy.
Dodatkowym celem wizyt jest dopasowanie protezy. Z czasem struktury w jamie ustnej mogą się zmieniać, co powoduje, że proteza zaczyna uciskać dziąsła, przesuwać się lub powodować otarcia. Stomatolog może podścielić protezę lub zaproponować jej wymianę, zanim problemy staną się poważne.
Klucz do zdrowia jamy ustnej z protezą to codzienne dbanie o jej czystość. Eksperci zalecają, aby protezę zdejmować na noc. Powinna być przechowywana w suchym, czystym pojemniku – najlepiej przeznaczonym specjalnie do protez. Szklanka z wodą nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ sprzyja namnażaniu się bakterii i grzybów.
Protezy wymagają regularnego szczotkowania, najlepiej po każdym posiłku, a minimum dwa razy dziennie. Do tego celu służy szczoteczka do protez z miękkim, podwójnym włosiem i większą główką. Należy pamiętać, że nie wolno używać zwykłej pasty do zębów, ponieważ zawiera ścierniwa, które mogą uszkodzić powierzchnię protezy. Zamiast tego należy sięgać po specjalistyczne pasty i pianki czyszczące.
Oprócz samej protezy konieczna jest higiena jamy ustnej – czyszczenie pozostałych zębów, języka, podniebienia i dziąseł. Śluzówka powinna być delikatnie masowana miękką szczoteczką, co pobudza krążenie i zapobiega stanom zapalnym. Warto także używać płynów do płukania jamy ustnej o działaniu przeciwbakteryjnym.
Oprócz codziennego mycia warto regularnie poddawać protezę dezynfekcji. Najprostszym rozwiązaniem są tabletki musujące z podchlorynem sodu, które skutecznie eliminują bakterie i grzyby. Nie należy jednak moczyć protezy zbyt długo, aby uniknąć odbarwień i uszkodzeń. Coraz popularniejsze są także domowe myjki ultradźwiękowe, które oferują głębokie czyszczenie i sterylizację. Ich koszt to kilkaset złotych, ale stanowią dobrą inwestycję w zdrowie jamy ustnej.
Nie wolno natomiast dezynfekować protezy wrzątkiem ani agresywnymi środkami chemicznymi. Mogą one trwale odkształcić akryl lub metalowe elementy protezy, czyniąc ją bezużyteczną.
Wielu pacjentów sięga po kleje do protez, aby poprawić ich stabilność. Choć mogą one być pomocne w szczególnych sytuacjach, ich codzienne stosowanie nie jest zalecane. Resztki kleju pod protezą mogą powodować stany zapalne, a nadmiar cynku w niektórych preparatach jest niebezpieczny dla zdrowia. Najlepiej używać klejów tylko doraźnie i zawsze dokładnie usuwać ich pozostałości.
Ogromne znaczenie ma również dieta i styl życia. Duża ilość cukrów w diecie sprzyja rozwojowi bakterii i grzybów, a produkty kwaśne niszczą materiał protezy. Palenie tytoniu dodatkowo osłabia wydzielanie śliny, pogarsza gojenie i zwiększa ryzyko nowotworów jamy ustnej. Ograniczenie tych czynników to najlepsza profilaktyka dla zdrowia całego organizmu.
Noszenie protezy to nie tylko kwestia komfortu żucia czy estetyki uśmiechu. To także odpowiedzialność za zdrowie całego organizmu. Zaniedbania higieniczne mogą prowadzić do chorób serca, płuc czy kości, a także do pogorszenia jakości życia na co dzień. Dlatego codzienna higiena, regularne kontrole stomatologiczne i świadome podejście do zdrowia jamy ustnej powinny stać się priorytetem.
Odpowiednio zadbana proteza może służyć przez wiele lat, zapewniając wygodę i pewność siebie. Wymaga jednak systematyczności i świadomości, że zdrowa jama ustna to fundament zdrowia całego organizmu.
Prosty formularz! Wybierz godzinę konsultacji i oczekuj na kontakt z lekarzem online
