O szkodliwości picia alkoholu w ciąży słyszał chyba każdy. Niestety, nawet szeroko zakrojone akcje społeczne nie pomagają – wciąż sporo Polek decyduje się na spożywanie napojów wyskokowych podczas ciąży.
Problem ten jest szczególnie poważny w grupie kobiet uzależnionych od alkoholu, jednak dotyczy także osób zdrowych. W wielu kręgach pokutuje przekonanie o bezpiecznej ilości alkoholu, jaką może wypić kobieta ciężarna. Jest ono niezgodne z prawdą – nawet lampka wina może wyrządzić nieodwracalną szkodę dziecku i wpłynąć trwale na jakość jego życia. Nie oznacza to jednak, że kobiety zmagające się z chorobą alkoholową powinny zrezygnować z macierzyństwa. Wyjaśniamy, dlaczego nie warto sięgać po kieliszek w czasie ciąży i jak przygotować się do rezygnacji z niego.
Nie zawsze zły alkohol
Napoje alkoholowe zaliczane są do używek, nie oznacza to jednak, że są całkowicie złe. Nie ma nic niewłaściwego w wypiciu wina lub piwa w czasie spotkania ze znajomymi. Także mocniejsze alkohole, spożywane z umiarem, nie będą szkodzić zdrowemu człowiekowi. Co ciekawe, napoje alkoholowe mogą przynieść także korzyści zdrowotne – umiarkowane picie zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru, miażdżycy, cukrzycy oraz choroby Alzheimera. Nie można też pominąć pozytywnego wpływu, jaki alkohol wnosi w życie towarzyskie.
Problem pojawia się w sytuacji, gdy zaczynamy nadużywać alkoholu, nawet w niewielkich ilościach. Jeśli nie wyobrażamy sobie dnia bez wypicia lampki wina po powrocie z pracy albo szklanki piwa w czasie gry na konsoli – powinniśmy zastanowić się nad naszym stosunkiem do alkoholu. Coraz więcej we współczesnym społeczeństwie jest właśnie takich osób – wysokofunkcjonujących alkoholików. Każdego dnia idą oni do pracy, zajmują się codziennymi obowiązkami, spędzają czas z bliskimi i nie dostrzegają problemów z alkoholem, który powoli wsiąka w ich życie.
Dlaczego warto wspomnieć o tym w kontekście
spożywania alkoholu w czasie ciąży? W 2020 roku Polska Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przeprowadziła badania, w których zapytała Polki o zwyczaje dotyczące spożywania alkoholu w ciąży. Do picia napojów alkoholowych w czasie ciąży przyznało się 7% polskich kobiet. I choć na tle innych europejskich kobiet wypadamy dosyć dobrze, a procent ten obniżył się w ciągu ostatnich kilkunastu lat, to problem wciąż istnieje.
Dlaczego nie warto pić w czasie ciąży?
Alkohol spożywany przez matkę przenika przez łożysko i w ten sposób dociera do dziecka. Na każdym etapie ciąży napoje alkoholowe są szkodliwe dla dziecka, a ich wypicie może prowadzić nawet do poronienia. Jednym z najpoważniejszych zagrożeń są zaburzenia rozwojowe u dziecka, znane jako FAS, czyli Płodowy Zespół Alkoholowy. Pod tym terminem kryją się zaburzenia fizyczne i psychiczne, spowodowane przez toksyczne działanie alkoholu, które mogą mieć wpływ nawet na całe życie dziecka. Wśród objawów fizycznych FAS znajdują się m.in.: zniekształcenia twarzy, niski wzrost, upośledzenie wzroku oraz słuchu, niewłaściwa budowa narządów wewnętrznych, a także problemy z układem kostnym. Dzieci cierpiące na FAS często zmagają się również z opóźnionym rozwojem mowy, problemami z pamięcią i koncentracją, opóźnieniem umysłowym, zachowaniem agresywnym (także autoagresywnym), a nawet skłonnością do nałogów i chorób psychicznych.
Nie każde dziecko, którego matka spożywała alkohol w czasie ciąży, będzie zmagać się z FAS. Równocześnie Płodowy Zespół Alkoholowy nie stanowi jedynego zagrożenia. Picie w czasie ciąży może mieć różne skutki w czasie każdego z trymestrów. W pierwszych miesiącach życia płodu może wywołać bardzo poważne wady rozwojowe, m.in. problemy z sercem, a nawet prowadzić do poronienia. Alkohol spożywany w drugim trymestrze może przyczynić się do zmian w budowie anatomicznej dziecka – zarówno ciała, jak i narządów wewnętrznych. W trzecim trymestrze ciąży picie alkoholu może doprowadzić do przedwczesnego porodu oraz zaburzeń w budowie mózgu, słuchu i wzroku. Z tego powodu bardzo ważna jest całkowita rezygnacja z napojów alkoholowych – nawet kilka kropli może przyczynić się do poważnych problemów zdrowotnych dziecka.
Przygotowania do ciąży bez alkoholu
Wiele par, planując zajście w ciążę, świadomie odstawia alkohol. Nie oznacza to jednak, że kobieta, która odkrywa, że jest w nieplanowanej ciąży, powinna robić sobie wyrzuty z powodu nieświadomego spożywania alkoholu. To dobry moment, aby na najbliższe miesiące zrezygnować z picia, a wsparcie partnera może być w tym bardzo pomocne. Także dalsza rodzina i przyjaciele powinni wykazać się wyrozumiałością i nie zachęcać do wypicia „tylko jednego piwa”. Jeśli nie chcemy zmagać się z ciągłymi namowami do picia w ciąży, nawet pomimo tłumaczenia decyzji o rezygnacji z alkoholu, warto na kilka miesięcy ograniczyć wyjścia ze znajomymi, którzy nie rozumieją naszej decyzji.
