Czym jest kleszczowe zapalenie mózgu i czy warto się szczepić? Sprawdź, zanim wybierzesz się do lasu

Artykuł partnera

Spacer po lesie, piknik na łące czy wakacje nad jeziorem – to przyjemności, które mogą mieć nieprzyjemne konsekwencje, jeśli zapomnimy o jednym małym zagrożeniu. Kleszcze od lat są postrachem miłośników natury, a choroby, które przenoszą, potrafią być naprawdę groźne. Wiele osób kojarzy jedynie boreliozę, ale to nie jedyne niebezpieczeństwo. Coraz więcej mówi się o poważniejszym schorzeniu, jakim jest kleszczowe zapalenie mózgu. Czym dokładnie jest ta choroba i czy rzeczywiście szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu to dobre rozwiązanie?

Kleszczowe zapalenie mózgu – co musisz wiedzieć o tej chorobie?

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to wirusowa choroba przenoszona przez kleszcze, która atakuje ośrodkowy układ nerwowy. W przeciwieństwie do boreliozy, która jest wywoływana przez bakterie, tutaj mamy do czynienia z wirusem, na którego nie działają antybiotyki. Pierwsze objawy KZM przypominają zwykłą grypę – gorączka, bóle mięśni, zmęczenie. Po kilku dniach pozornej poprawy choroba może zaatakować ponownie, tym razem powodując zapalenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych. W ciężkich przypadkach prowadzi do powikłań neurologicznych, a nawet śmierci.

Szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu – kto powinien ją rozważyć?

W przypadku KZM jedyną skuteczną formą ochrony jest szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu. Warto podkreślić, że nie jest to szczepienie obowiązkowe, ale zdecydowanie zalecane osobom przebywającym w rejonach, gdzie kleszcze są szczególnie aktywne. Dotyczy to nie tylko leśników czy rolników, ale też turystów, biegaczy, grzybiarzy i wszystkich tych, którzy lubią spędzać czas na świeżym powietrzu. Szczepionkę można przyjąć o każdej porze roku, choć najlepiej zaplanować ją przed sezonem wiosenno-letnim. Trzydawkowy schemat zapewnia kilkuletnią ochronę, a dawki przypominające przedłużają jej skuteczność. Warto pamiętać, że szczepionka chroni tylko przed KZM, a nie przed innymi chorobami odkleszczowymi, jak np. borelioza.

Borelioza a kleszczowe zapalenie mózgu – czym różnią się te choroby?

Choć obie choroby przenoszone są przez kleszcze, borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu to zupełnie inne schorzenia. Borelioza rozwija się po zakażeniu bakteriami Borrelia burgdorferi i często objawia się charakterystycznym rumieniem wędrującym. Jest wyleczalna antybiotykami, o ile zostanie wcześnie wykryta. Natomiast KZM to infekcja wirusowa, która nie daje tak widocznych objawów skórnych i przebiega znacznie gwałtowniej. Co ważne, przed boreliozą nie chroni żadna szczepionka, natomiast przed KZM można się zabezpieczyć dzięki szczepieniu. Właśnie dlatego, mimo że o boreliozie mówi się więcej, nie należy bagatelizować ryzyka wirusowego zapalenia mózgu.

Gdzie w Polsce występuje największe ryzyko zakażenia KZM?

Chociaż kleszcze są obecne w całym kraju, są regiony, gdzie kleszczowe zapalenie mózgu występuje częściej. Największe ryzyko odnotowuje się na północno-wschodnich terenach Polski – na Warmii, Mazurach oraz Podlasiu. To właśnie tam zaleca się szczególną ostrożność i rozważenie szczepienia. Warto jednak pamiętać, że kleszcze mogą pojawić się nawet w miejskich parkach czy przydomowych ogródkach. Zmiany klimatyczne sprawiają, że sezon aktywności tych pajęczaków wydłuża się, a liczba zakażeń rośnie z roku na rok.

Jak jeszcze chronić się przed chorobami odkleszczowymi?

Oprócz szczepienia istnieją także inne sposoby minimalizowania ryzyka zakażenia. Przede wszystkim warto stosować repelenty, nosić odzież zakrywającą ciało podczas spacerów w lesie oraz dokładnie oglądać skórę po powrocie do domu. Szybkie usunięcie kleszcza zmniejsza ryzyko zakażenia boreliozą, choć w przypadku KZM wirus przenosi się niemal natychmiast po ukąszeniu. Dlatego właśnie szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu pozostaje najlepszą formą profilaktyki tej groźnej choroby.