Celiakia – poradnik dla pacjenta

Zarejestruj wizytę u specjalisty

Jeśli zauważasz u siebie objawy celiakii, takie jak przewlekłe biegunki, wzdęcia, bóle brzucha, utrata masy ciała czy zmęczenie, nie zwlekaj z wizytą u gastrologa. Wczesna diagnoza i wdrożenie odpowiedniej diety bezglutenowej mogą znacząco poprawić Twoje zdrowie i zapobiec poważnym powikłaniom, takim jak niedobory składników odżywczych czy osteoporoza.

Na platformie eDoktorzy masz możliwość szybkiego umówienia konsultacji z doświadczonymi gastrologami, specjalizującymi się w diagnostyce i leczeniu celiakii oraz innych chorób układu pokarmowego. Nasi specjaliści, korzystając z nowoczesnych badań i testów, pomogą Ci wdrożyć odpowiednią terapię, dzięki której poprawisz komfort życia i unikniesz dalszych problemów zdrowotnych.

Czym grozi nieleczona celiakia?

Nieleczona celiakia to poważne zagrożenie dla zdrowia, które może prowadzić do wielu długotrwałych i niebezpiecznych powikłań. Jednym z najważniejszych skutków nieleczenia celiakii jest uszkodzenie błony śluzowej jelita cienkiego. W wyniku tego uszkodzenia zmniejsza się zdolność organizmu do wchłaniania niezbędnych składników odżywczych, takich jak witaminy, minerały czy białka. Prowadzi to do licznych niedoborów, które mogą powodować między innymi niedokrwistość (anemię), osteoporozę, a także zaburzenia neurologiczne. U dzieci nieleczona celiakia może skutkować zahamowaniem wzrostu oraz problemami z prawidłowym rozwojem fizycznym i intelektualnym. Nieleczona celiakia zwiększa także ryzyko rozwoju poważniejszych chorób autoimmunologicznych, takich jak cukrzyca typu 1, choroby tarczycy czy reumatoidalne zapalenie stawów. Długotrwałe nieprzestrzeganie diety bezglutenowej może nawet prowadzić do rozwoju nowotworów przewodu pokarmowego, zwłaszcza chłoniaków jelita cienkiego. Dlatego tak ważne jest, aby chorzy na celiakię rygorystycznie przestrzegali diety bezglutenowej i regularnie monitorowali stan swojego zdrowia.

Co się dzieje, gdy osoba z celiakią zje gluten?

Spożycie glutenu przez osobę z celiakią uruchamia reakcję autoimmunologiczną, która atakuje błonę śluzową jelita cienkiego. Gluten, białko występujące w pszenicy, jęczmieniu i życie, powoduje u osób z celiakią stan zapalny i uszkodzenie kosmków jelitowych – małych wypustek odpowiedzialnych za wchłanianie składników odżywczych. W rezultacie jelita przestają prawidłowo pełnić swoją funkcję, co prowadzi do wielu nieprzyjemnych i uciążliwych objawów. Typowe objawy to bóle brzucha, biegunki, wzdęcia i nudności, które mogą pojawić się wkrótce po spożyciu glutenu. U niektórych osób reakcje mogą być opóźnione, a objawy pojawiają się dopiero po kilku godzinach lub dniach. Długotrwałe spożywanie glutenu przez osoby z celiakią może prowadzić do trwałego uszkodzenia jelit, co z kolei powoduje poważne problemy zdrowotne, takie jak niedobory witamin, osłabienie organizmu, a także zwiększone ryzyko powikłań autoimmunologicznych. Często nawet śladowe ilości glutenu są wystarczające, aby wywołać te objawy, dlatego osoby z celiakią muszą być niezwykle ostrożne w doborze swojej diety.

Czego nie mogą jeść chorzy na celiakię?

Osoby z celiakią muszą całkowicie wyeliminować z diety gluten, który jest obecny w pszenicy, jęczmieniu, życie oraz w niektórych przypadkach w owsie (ze względu na możliwe zanieczyszczenia). Oznacza to, że produkty takie jak chleb, makaron, ciasta, płatki śniadaniowe oraz wiele innych przetworzonych artykułów spożywczych są zabronione dla osób z celiakią. Gluten może także znajdować się w nieoczywistych produktach, takich jak sosy, zupy w proszku, buliony, a nawet niektóre leki i suplementy diety. Z tego względu osoby cierpiące na celiakię muszą dokładnie czytać etykiety i unikać produktów zawierających gluten lub mogących być nim zanieczyszczone. Alternatywą dla glutenu są produkty na bazie mąk bezglutenowych, takich jak mąka ryżowa, kukurydziana, gryczana czy ziemniaczana. Na szczęście coraz więcej sklepów oferuje szeroki wybór produktów bezglutenowych, co znacznie ułatwia przestrzeganie diety. Osoby z celiakią powinny także unikać miejsc, gdzie może dojść do krzyżowego zanieczyszczenia glutenem, np. w piekarniach czy restauracjach serwujących potrawy zawierające gluten.

Co boli przy celiakii?

Ból związany z celiakią najczęściej manifestuje się w postaci bólu brzucha, który może być bardzo uciążliwy i przewlekły. Jelita osoby chorej reagują na gluten stanem zapalnym, co prowadzi do wzdęć, skurczów oraz ogólnego dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej. Dodatkowo, częstym objawem celiakii są biegunki, które mogą nasilać bóle i dyskomfort. U niektórych pacjentów mogą wystąpić także bóle stawów i kości, wynikające z zaburzeń wchłaniania składników odżywczych, takich jak wapń i witamina D. W dłuższej perspektywie, jeśli celiakia nie jest leczona, może prowadzić do osteoporozy, która powoduje ból kości i zwiększa ryzyko złamań. Niektórzy pacjenci z celiakią mogą również doświadczać bólów głowy oraz ogólnego uczucia zmęczenia, co jest związane z niedoborami składników odżywczych i anemią, które są częstymi skutkami celiakii. Zmiany skórne, takie jak swędzące wysypki (dermatitis herpetiformis), również mogą być bolesne i nieprzyjemne dla pacjentów.