Możliwość skorzystania z leczenia poza granicami kraju to jeden z najważniejszych przywilejów wynikających z przynależności Polski do Unii Europejskiej. Wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy, że dzięki Europejskiej Karcie Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) mogą bezpłatnie lub częściowo odpłatnie korzystać z pomocy medycznej w wielu krajach Europy. Ale uwaga – zasady są ściśle określone. Oto, co warto wiedzieć, zanim spakujesz walizkę i wyjedziesz.
Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) to dokument, który potwierdza prawo do leczenia niezbędnego ze względów medycznych w trakcie pobytu czasowego w kraju UE, EFTA, Wielkiej Brytanii lub Irlandii Północnej. Oznacza to, że jeśli zachorujesz na wakacjach, podczas studiów czy wyjazdu służbowego – otrzymasz pomoc w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia danego kraju, na tych samych zasadach, co jego obywatele.
To jednak nie oznacza całkowitej bezpłatności. W niektórych państwach obowiązuje współpłacenie – za wizytę, za pobyt w szpitalu lub leki. Te koszty nie podlegają zwrotowi, bo wynikają z lokalnego systemu ochrony zdrowia.
Karta EKUZ nie obowiązuje na przykład w San Marino, Watykanie, Monako, na Wyspie Man i Wyspach Normandzkich. Co więcej, EKUZ nie uprawnia do leczenia planowanego – jeśli chcesz przeprowadzić zabieg operacyjny za granicą, najpierw musisz uzyskać zgodę NFZ. Bez niej zapłacisz z własnej kieszeni.
EKUZ jest także dokumentem indywidualnym – nie ma czegoś takiego jak „karta rodzinna”. Nawet niemowlę potrzebuje własnego dokumentu. Do okazania karty zawsze należy mieć przy sobie dowód tożsamości.
Wniosek o EKUZ możesz złożyć na trzy sposoby:
– osobiście w oddziale lub delegaturze NFZ,
– elektronicznie przez IKP lub ePUAP,
– korespondencyjnie, jeśli nie masz innej możliwości.
Uczniowie, studenci i doktoranci powyżej 18. roku życia muszą dołączyć zaświadczenie o kontynuacji nauki. Karta jest wydawana nieodpłatnie, zazwyczaj „od ręki”, jeśli wniosek został poprawnie wypełniony. Możesz ją też odebrać przez pełnomocnika.
Jeśli podczas pobytu w kraju objętym EKUZ potrzebujesz pilnej pomocy medycznej, a nie masz przy sobie karty – nie wszystko stracone. Możesz wystąpić do NFZ o wydanie certyfikatu tymczasowo zastępującego EKUZ. Taki dokument daje dokładnie te same prawa, co karta, ale jest ważny krócej – maksymalnie 30 dni do przodu lub 90 dni wstecz.
Wniosek o certyfikat można złożyć zdalnie – np. przez ePUAP lub aplikację mojeIKP. Trzeba go podpisać i wysłać skan do swojego oddziału NFZ. W nagłych przypadkach liczy się każda godzina – dlatego warto znać tę opcję, zanim wyjedziesz.
Sytuacja wygląda inaczej, jeśli wyjazd za granicę ma na celu konkretne leczenie – np. operację, terapię specjalistyczną czy zaawansowaną diagnostykę. W takim przypadku musisz wcześniej złożyć wniosek o zgodę na leczenie planowane poza granicami Polski. NFZ analizuje, czy dane świadczenie jest możliwe do wykonania w kraju i w jakim czasie. Jeśli nie – możesz dostać zgodę i skierowanie za granicę.
Takie leczenie jest możliwe tylko w publicznych placówkach medycznych w UE, EFTA, Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Zgoda NFZ to również gwarancja, że nie zapłacisz z własnej kieszeni – przynajmniej w zakresie objętym świadczeniem.
Nawet jeśli posiadasz ważną kartę EKUZ lub certyfikat, możesz utracić prawo do korzystania ze świadczeń. Dzieje się tak w sytuacjach, gdy:
– zakończysz ubezpieczenie zdrowotne w Polsce,
– rozpoczniesz pracę lub działalność gospodarczą w innym kraju UE,
– zaczniesz pobierać emeryturę z zagranicy.
W takich przypadkach konieczne jest ustalenie państwa właściwego do ubezpieczenia. Można być objętym systemem zdrowia tylko jednego kraju członkowskiego. Jeśli tego nie dopilnujesz i skorzystasz z EKUZ bez uprawnień – możesz zostać obciążony kosztami leczenia.
Bez względu na kraj, w którym się znajdujesz – jeśli wystąpi zagrożenie zdrowia lub życia, masz prawo do pomocy w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej. Dzięki EKUZ nie musisz się obawiać kosztów, jeśli pobyt jest tymczasowy, a pomoc – niezbędna medycznie. Ale pamiętaj – dokument nie chroni przed nieświadomością przepisów.
Przed wyjazdem warto poświęcić kilka minut na weryfikację zasad w kraju, do którego się wybierasz. Czasem wystarczy kliknięcie na stronie NFZ, by uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek. Zdrowie na wakacjach nie musi być loterią – pod warunkiem, że znasz swoje prawa.
Źródło: pacjent.gov.pl
1. Czy EKUZ działa w prywatnych klinikach za granicą?
Nie. EKUZ obowiązuje tylko w publicznym systemie opieki zdrowotnej danego kraju.
2. Czy dzieci muszą mieć osobną kartę EKUZ?
Tak. Każda osoba – niezależnie od wieku – musi mieć własną kartę EKUZ.
3. Czy EKUZ obejmuje transport medyczny do Polski?
Nie. EKUZ nie pokrywa kosztów transportu sanitarnego do kraju.
4. Czy mogę mieć ważną EKUZ, jeśli pracuję w innym kraju UE?
Nie zawsze. Musisz ustalić, w którym państwie jesteś ubezpieczony – tylko jedno może być właściwe.
Prosty formularz! Wybierz godzinę konsultacji i oczekuj na kontakt z lekarzem online
