Chorobowe pod lupą pracodawców – co wolno na „L4”?

Kontrowersje wokół kontroli pracowników na zwolnieniach lekarskich

Jak wynika z ostatnich doniesień prasowych, podczas jednej z kontroli, pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim został przyłapany przez kontrolerów na szlifowaniu metalu szlifierką kątową na podwórzu. Szczegółowy raport dotyczący zaistniałej sytuacji trafił do pracodawcy, który postanowił wyciągnąć konsekwencje wobec pracownika.

Niespodziewanie, kilka dni później, na biurku pracodawcy pojawiło się pismo od prawnika zatrudnionego przez pracownika. Adwokat argumentował, że skoro wykonywana przez chorego praca nie miała charakteru zarobkowego, to nie wpływa ona negatywnie na stan jego zdrowia, a więc nie może być podstawą do cofnięcia zasiłku chorobowego.

• Trend polegający na zobowiązywaniu pracodawców do wchodzenia w kompetencje lekarzy jest bardzo niepokojący. Każde działanie podjęte na „L4”, które nie jest ogólnie przyjętą normą, jak choćby wizyta w aptece po leki, jest nadużyciem. To lekarz wystawił zwolnienie chorobowe i tylko prowadzący oraz orzecznik mają prawo uznawać, co wolno, a czego nie – co poparte jest ich wiedzą, doświadczeniem, a także – przede wszystkim – wykształceniem medycznym. Pracodawca, który dysponuje profesjonalnymi raportami z kontroli, nie analizuje wpływu czynności wykonywanych przez pracowników przebywających na „L4” na poprawność wykorzystania zwolnienia chorobowego – powiedział Mikołaj Zając, prezes Conperio, cytowany w komunikacie.

Mecenas Justyna Szczepańska-Grygiel z Kancelarii Radcowskiej ABITL Legal w Poznaniu również wyraziła swoje zdanie, podkreślając trudność w ocenie, które czynności wykonywane przez chorego mają realny wpływ na jego powrót do zdrowia. – Wykonywanie czynności mogących przedłużyć okres niezdolności do pracy jest zawsze wykorzystywaniem zwolnienia chorobowego niezgodnie z jego celem.

• Pamiętajmy, że celem zwolnienia lekarskiego z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą jest odzyskanie tejże zdolności do pracy, powiązane najlepiej z pełnym powrotem do zdrowia. Kluczowe znaczenie w tym zakresie mają zalecenia lekarskie, takie jak np. obowiązek leżenia w łóżku, czy nakaz podejmowania innych działań, który wynika z ustalenia przez lekarza rodzaju i charakteru choroby wywołującej niezdolność do pracy. W zależności od wyniku tych ustaleń, za uzasadnione można uznać, np. wyjazd do rodziny na okres leczenia połączony ze wskazaniem pracodawcy miejsca pobytu, podjęcie czynności niezbędnych dla zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych lub sytuację, gdy ubezpieczony sprawujący opiekę nad chorym członkiem rodziny wykonuje czynności domowe w zastępstwie tej osoby. W osiągnięciu ponownej zdolności do pracy, czyli de facto wyzdrowieniu, przeszkodą może być zarówno wykonywanie pracy zarobkowej, co przesądził ustawodawca, jak i inne zachowania ubezpieczonego utrudniające proces leczenia oraz rekonwalescencję – podkreśliła mecenas Justyna Szczepańska-Grygiel.

Według ekspertów, w praktyce ZUS najczęściej pozbawia pracowników prawa do zasiłku w przypadkach nieprzestrzegania zaleceń lekarskich, takich jak odbywanie spacerów czy robienie zakupów w czasie, gdy lekarz zalecał leżenie, oraz wykonywanie różnych prac mogących pogorszyć stan zdrowia lub wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego do innych celów niż leczenie.