Co oznacza nierówne bicie serca?
Układ bodźcoprzewodzący serca działa jak metronom – nadaje rytm, który reguluje jego pracę. Gdy system się zaburzy, pojawiają się arytmie. U niektórych są efektem zmęczenia, stresu lub odwodnienia. U innych – objawem choroby serca, zaburzeń elektrolitowych czy schorzeń tarczycy.
Najczęściej mówimy o dwóch postaciach – tachykardii (przyspieszonym biciu serca) i bradykardii (zbyt wolnym). Obie mogą mieć podłoże fizjologiczne, ale i patologiczne. Kluczowe jest, kiedy i jak się pojawiają.
Przerwy i kołatania – jak rozpoznać łagodną arytmię?
Niepokój, bezsenność, uczucie „wpadania” serca w inny rytm – takie objawy często dotyczą młodszych osób w okresach dużego stresu, przemęczenia, po intensywnym wysiłku czy spożyciu alkoholu. Często pojawiają się wieczorem i ustępują po odpoczynku.
To tzw. łagodna arytmia, która może towarzyszyć również nerwicy, długotrwałemu napięciu emocjonalnemu czy niedoborom elektrolitów. Choć najczęściej niegroźna, zawsze wymaga diagnostyki – zwłaszcza jeśli pojawia się cyklicznie.
Migotanie przedsionków – arytmia, której nie wolno lekceważyć
To najczęściej diagnozowana forma poważniejszej arytmii. Czasem objawia się nagłym, szybkim biciem serca, czasem pacjent nie odczuwa nic – poza dziwnym pomiarem na ciśnieniomierzu. Problem polega na tym, że migotanie przedsionków może prowadzić do powstawania skrzeplin i w efekcie – udaru mózgu.
Kluczowe jest wykrycie tej arytmii na EKG – najlepiej w trakcie epizodu. Dlatego u podejrzanych przypadków zaleca się 3-dniowy Holter. Im wcześniej wykryte, tym większe szanse na leczenie – farmakologiczne lub zabiegowe.
Arytmia wysiłkowa – sygnał alarmowy dla serca
Jeśli zaburzenia rytmu pojawiają się podczas wysiłku fizycznego – to nie jest coś, co można zbagatelizować. Zwłaszcza jeśli towarzyszą im duszność, ucisk w klatce piersiowej, zawroty głowy, a nawet utrata przytomności.
Takie objawy mogą być zapowiedzią choroby wieńcowej, niewydolności serca lub istotnych zaburzeń przewodzenia. Często występują u osób starszych, z nadciśnieniem, cukrzycą lub obciążonym wywiadem rodzinnym. Tu diagnostyka powinna być rozszerzona o testy wysiłkowe, ECHO serca, badania krwi i – jeśli potrzeba – koronarografię.
Co może powodować zaburzenia rytmu serca?
Lista jest długa. Poza już wymienionymi, do najczęstszych przyczyn należą:
- zaburzenia elektrolitowe (niedobory magnezu, potasu, wapnia),
- niektóre leki (zwłaszcza moczopędne i przeciwarytmiczne),
- choroby metaboliczne (cukrzyca, nadczynność tarczycy),
- nadużywanie kofeiny, alkoholu, nikotyny,
- infekcje, gorączka, odwodnienie,
- schorzenia układu nerwowego i psychiatryczne (nerwica, depresja),
- dziedziczne wady serca i genetyczne predyspozycje.
Kiedy zgłosić się do kardiologa?
Zawsze, gdy rytm serca wydaje się nieregularny i towarzyszą mu objawy ogólne – duszność, zawroty głowy, senność, osłabienie. Bezwzględnie należy zgłosić się, jeśli doszło do omdlenia, zaburzeń świadomości lub bólów w klatce piersiowej.
Niepokojące są też objawy występujące w spoczynku lub w nocy – zwłaszcza jeśli utrudniają zasypianie i powodują uczucie silnego kołatania.
Jakie badania pomogą zdiagnozować arytmię?
Podstawą są:
- EKG spoczynkowe,
- Holter EKG (najlepiej 24–72h),
- ECHO serca,
- badania krwi (elektrolity, TSH, morfologia, kreatynina),
- testy wysiłkowe,
- w razie potrzeby – badania elektrofizjologiczne lub koronarografia.
Dobrze mieć te wyniki ze sobą na pierwszej wizycie u kardiologa – pozwolą szybciej ocenić charakter arytmii.
Dlaczego serce bije nierówno wieczorem lub w spoczynku?
To pytanie zadaje wielu pacjentów. Często za wieczornym kołataniem stoi wzmożona aktywność układu nerwowego – po całym dniu stresu organizm nie potrafi się wyciszyć. Czasem to kwestia trawienia, pozycji ciała lub skumulowanego zmęczenia.
Ale bywa też, że to objaw migotania przedsionków lub nadkomorowych zaburzeń rytmu. Jeśli nierówne bicie występuje regularnie – nawet bez bólu – nie warto go ignorować.
Źródła:
- American Heart Association. (2023). What is atrial fibrillation (AFib or AF)?
https://www.heart.org/en/health-topics/atrial-fibrillation/what-is-atrial-fibrillation-afib-or-af - Mayo Clinic. (2024). Heart arrhythmia – Symptoms and causes.
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/heart-arrhythmia/symptoms-causes/syc-20350668 - National Heart, Lung, and Blood Institute. (2023). Atrial fibrillation. National Institutes of Health.
https://www.nhlbi.nih.gov/health/atrial-fibrillation