Hiszpańscy badacze ogłosili wyniki przełomowego eksperymentu, który może odmienić przyszłość onkologii. Naukowcom z Instytutu Josepa Carrerasa udało się w warunkach laboratoryjnych wyhodować wszystkie typy komórek krwi z embrionalnych komórek macierzystych myszy. To nie tylko rewolucja naukowa – to także ogromna nadzieja dla osób zmagających się z białaczką i innymi nowotworami krwi.
Z pozoru może brzmieć jak kolejna ciekawostka ze świata nauki, ale w praktyce to coś znacznie większego. Komórki macierzyste to rodzaj biologicznego surowca, który – odpowiednio zaprogramowany – może stać się niemal każdą komórką w organizmie. Tym razem naukowcy wykorzystali embrionalne komórki myszy i „przestawili” je tak, by stały się komórkami krwi. I to nie byle jakimi – chodzi o wszystkie główne typy, w tym komórki układu odpornościowego.
Zespół badawczy zidentyfikował dokładnie siedem genów, które uruchamiają proces przekształcania komórek macierzystych w komórki krwiotwórcze. To właśnie ich aktywacja okazała się kluczem do sukcesu. I choć testy przeprowadzono na myszach, naukowcy przekonują, że te same geny występują również u ludzi – i są niemal identyczne pod względem sekwencji.
Dr Anna Bigas, jedna z autorek publikacji, podkreśla: „Geny te są konserwowane ewolucyjnie – to znaczy, że są tak ważne, że natura postanowiła ich nie zmieniać przez miliony lat.”
Dziś osoby chorujące na białaczkę często potrzebują przeszczepu szpiku kostnego – czyli źródła zdrowych komórek krwi. Problem? Brak zgodnych dawców, czas oczekiwania i ryzyko odrzutu. Gdyby jednak możliwe było „wyprodukowanie” komórek krwi w laboratorium, leczenie mogłoby być szybsze, skuteczniejsze i bardziej dostępne.
Zamiast przeszukiwać światowe bazy dawców, lekarze mogliby otrzymać komórki na zamówienie – idealnie dopasowane do konkretnego pacjenta. To wizja przyszłości, ale już nie tak odległa, jak się wydawało jeszcze kilka lat temu.
Choć badania przeprowadzono na myszach, naukowcy mają mocne podstawy, by wierzyć w możliwość przeniesienia wyników na ludzi. W genomie człowieka odnaleziono analogiczne geny i mechanizmy, które sterują różnicowaniem komórek. To oznacza, że droga do tworzenia ludzkich komórek krwi w laboratorium stoi otworem – potrzeba tylko dalszych badań i potwierdzenia bezpieczeństwa tej metody.
Proces od odkrycia do wdrożenia terapii bywa długi, ale tu widać wyjątkowy potencjał. Publikacja w prestiżowym czasopiśmie „Blood” to sygnał, że nauka potraktowała te badania poważnie. Teraz czas na kolejne kroki: testy na ludzkich komórkach, ocena ryzyka mutacji i bezpieczeństwa klinicznego oraz stworzenie protokołów leczenia.
Źródło: PAP.pl
1. Czy takie komórki będą kiedyś dostępne w leczeniu w polskich szpitalach?
To możliwe, ale potrzeba jeszcze wielu lat badań, testów klinicznych i zatwierdzeń, zanim technologia trafi do praktyki medycznej w Polsce i innych krajach.
2. Czy wyhodowane komórki krwi mogłyby zastąpić tradycyjne transfuzje krwi?
W przyszłości tak, ale obecnie nie są jeszcze zdolne do pełnego zastąpienia dawców. Badania trwają, by osiągnąć bezpieczeństwo i skuteczność identyczną z naturalną krwią.
3. Czy każdy typ krwi można będzie „wyprodukować” laboratoryjnie?
Taki jest cel badań – by można było tworzyć komórki każdej grupy krwi, także rzadkich. To ogromne wyzwanie, ale naukowcy już pracują nad tym etapem.
4. Jakie są etyczne kontrowersje wokół hodowania komórek krwi z embrionalnych komórek?
Część środowisk podnosi kwestie moralne dotyczące wykorzystywania komórek zarodkowych. Dlatego równolegle rozwijane są też metody z użyciem komórek indukowanych (iPSC), które nie budzą takich zastrzeżeń.
Prosty formularz! Wybierz godzinę konsultacji i oczekuj na kontakt z lekarzem online
