Zwolnienie lekarskie po 182 dniach – co mówi prawo?
W polskim systemie ubezpieczeń społecznych obowiązuje limit 182 dni zwolnienia lekarskiego w ramach jednego okresu niezdolności do pracy. Ten czas może wydłużyć się do 270 dni w przypadku gruźlicy lub ciąży. Po jego upływie pacjent traci prawo do zasiłku chorobowego. Co dalej? Tu zaczynają się schody – i możliwość ubiegania się o świadczenie rehabilitacyjne albo powrót do pracy i… ponowne L4.
Jak liczy się okres 182 dni zwolnienia?
Limit ten liczony jest nie od początku roku kalendarzowego, lecz od daty rozpoczęcia zwolnienia, pod warunkiem że między zwolnieniami nie ma przerwy dłuższej niż 60 dni. W przeciwnym razie zaczyna się nowy okres zasiłkowy. Co istotne, liczone są wszystkie dni kalendarzowe – także weekendy, święta i dni wolne od pracy. Pacjenci często są zaskoczeni, jak szybko te dni „uciekają”, zwłaszcza przy długich infekcjach, rekonwalescencji po operacji czy chorobach przewlekłych.
Co zrobić po wyczerpaniu limitu zasiłku chorobowego?
Jeśli pacjent nadal nie jest zdolny do pracy po 182 dniach, nie może już korzystać z kolejnego zwolnienia w tym samym okresie niezdolności. Alternatywą jest świadczenie rehabilitacyjne, które przysługuje osobom rokującym powrót do zdrowia. To opcja dla tych, których leczenie wymaga więcej czasu – np. rekonwalescencja po operacji ortopedycznej lub chemioterapii.
Wniosek o to świadczenie należy złożyć w ZUS z wyprzedzeniem – najlepiej na kilka tygodni przed końcem obecnego zwolnienia. Do formularza dołącza się dokumentację medyczną, a całość trafia do lekarza orzecznika ZUS. Ten decyduje, czy pacjent kwalifikuje się do pobierania świadczenia, którego wysokość wynosi 90% podstawy zasiłku przez pierwsze trzy miesiące, a później spada do 75%.
Czy można iść na nowe L4 po 182 dniach choroby?
Tak, ale trzeba spełnić jeden warunek: przerwa między zwolnieniami musi wynosić minimum 60 dni. W tym czasie pacjent musi wrócić do pracy i być uznany za zdolnego do jej wykonywania. Tylko wtedy ZUS uzna nowy okres zasiłkowy za zasadny. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy chory ponownie zachoruje na to samo schorzenie, jak i zupełnie nowe.
W praktyce oznacza to, że jeśli ktoś wraca do pracy, a po dwóch miesiącach ponownie trafia do lekarza, może otrzymać nowe L4 i pobierać zasiłek chorobowy przez kolejne 182 dni.
Czy po długim L4 można zostać zwolnionym z pracy?
To temat, który wywołuje najwięcej emocji. Pracodawca ma bowiem prawo rozwiązać umowę z pracownikiem, który przez ponad 182 dni nie był zdolny do pracy. Podstawą prawną jest art. 53 Kodeksu pracy, pozwalający na tzw. zwolnienie bez wypowiedzenia w przypadku długotrwałej nieobecności spowodowanej chorobą.
W praktyce jednak wielu pracodawców czeka, zanim podejmie takie kroki – zwłaszcza jeśli mają świadomość, że pracownik wraca do zdrowia i jego kompetencje są cenne. Jednak zgodnie z przepisami, po wyczerpaniu zasiłku chorobowego i ewentualnym świadczeniu rehabilitacyjnym, pracodawca nie ma obowiązku przedłużania umowy.
Jak się przygotować do powrotu do pracy po długim zwolnieniu?
Powrót do pracy po półrocznej nieobecności to dla wielu osób nie tylko wyzwanie fizyczne, ale i psychiczne. Przed podjęciem obowiązków zawodowych warto udać się na badanie kontrolne – to pracodawca ma obowiązek je zlecić. Orzeczenie lekarza medycyny pracy musi jasno wskazywać, czy pracownik może wrócić na swoje stanowisko.
Zdarza się, że po długiej chorobie osoba nie jest w stanie wykonywać swoich dotychczasowych obowiązków. Wówczas pracodawca może rozważyć inne rozwiązania – zmianę stanowiska, obniżenie etatu czy przeszkolenie. W skrajnych przypadkach, gdy powrót do pracy nie jest możliwy, może dojść do rozwiązania umowy.
Ponowne L4 po 182 dniach a telemedycyna
Dla wielu osób zmagających się z nawracającymi chorobami lub schorzeniami przewlekłymi, dużym ułatwieniem są narzędzia zdalnego kontaktu z lekarzem. Teleporady, wideokonsultacje i dostęp do historii medycznej online pozwalają na bieżąco monitorować stan zdrowia i szybko reagować w razie pogorszenia. To szczególnie ważne przy wznowieniu leczenia lub konieczności ponownej konsultacji po przerwie.
Telemedycyna to także szansa na wcześniejsze złożenie wniosku o świadczenie rehabilitacyjne, skonsultowanie wyników badań czy przedłużenie recepty bez wychodzenia z domu. Dla osób z ograniczoną mobilnością lub mieszkających z dala od placówek ochrony zdrowia to realna pomoc – i forma zabezpieczenia w razie kolejnego pogorszenia stanu zdrowia.
Kiedy nowe L4 po 182 dniach jest nielegalne?
Częstym błędem jest próba ominięcia przepisów przez wystawienie kolejnego zwolnienia bez 60-dniowej przerwy. W takim przypadku ZUS ma prawo nie uznać nowego okresu zasiłkowego, a co za tym idzie – odmówić wypłaty świadczeń. To dlatego tak ważne jest, aby pacjent znał swoje prawa i planował dalsze kroki we współpracy z lekarzem i pracodawcą.
W razie wątpliwości, warto skonsultować się z doradcą ZUS lub prawnikiem prawa pracy. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w której pacjent zostaje bez środków do życia i bez formalnych możliwości ubiegania się o zasiłek.
Źródło: Kodeks pracy, art. 53 § 1 pkt 1b
