Czym jest choroba Addisona i jakie są jej objawy?

Czym jest choroba Addisona?

Choroba Addisona, nazywana również pierwotną niewydolnością nadnerczy, to schorzenie polegające na nieodpowiednim wydzielaniu hormonów przez korę nadnerczy. Jej nieleczona postać może prowadzić do poważnych powikłań, a nawet stanowić zagrożenie dla życia. Ale aby zrozumieć pełny obraz tej choroby, warto przyjrzeć się jej definicji, funkcji nadnerczy oraz przyczynom.

Definicja i klasyfikacja

Choroba Addisona jest uznawana za autoimmunologiczną chorobę endokrynologiczną. W jej przebiegu dochodzi do uszkodzenia komórek kory nadnerczy przez własny system odpornościowy, co skutkuje niedostateczną produkcją hormonów takich jak kortyzol i aldosteron. Można ją podzielić na formy pierwotne i wtórne, przy czym pierwotna niewydolność nadnerczy jest bezpośrednio związana z uszkodzeniem tkanek nadnerczy, podczas gdy forma wtórna ma swoje źródło w niedostatecznej produkcji hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) przez przysadkę mózgową.

Rola kory nadnerczy w organizmie

Nadnercza to małe gruczoły położone tuż nad nerkami. Choć niewielkie rozmiary, odgrywają one kluczową rolę w wielu procesach fizjologicznych. Kora nadnerczy produkuje trzy główne grupy hormonów: glikokortykoidy (w tym kortyzol), mineralokortykoidy (głównie aldosteron) oraz androgeny. Kortyzol reguluje wiele procesów w organizmie, w tym odpowiedź na stres, przemianę materii, ciśnienie krwi i funkcję układu odpornościowego. Aldosteron odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu równowagi elektrolitowej i ciśnienia krwi. Niewydolność w produkcji tych hormonów może prowadzić do wielu poważnych objawów.

Przyczyny pierwotnej niewydolności nadnerczy

Jak już wspomniano, główną przyczyną pierwotnej niewydolności nadnerczy jest autoimmunologiczne niszczenie komórek kory nadnerczy. Proces ten może rozwijać się przez lata, nim wystąpią pierwsze objawy. Inne przyczyny to m.in. infekcje (takie jak gruźlica), nowotwory, zaburzenia genetyczne oraz pewne leki. Warto zaznaczyć, że w wielu przypadkach dokładna przyczyna choroby Addisona może pozostać nieznana.

Objawy choroby Addisona

Choroba Addisona, jako schorzenie prowadzące do niedoboru kluczowych hormonów wydzielanych przez korę nadnerczy, objawia się szerokim spektrum symptomów. Wczesne rozpoznanie i leczenie mogą zapobiec poważnym powikłaniom. Zrozumienie różnorodności objawów – od tych bardziej subtelnych po wyraźne symptomy kliniczne – jest kluczem do prawidłowego rozpoznania i zapewnienia pacjentowi właściwej opieki.

Pierwsze symptomy, które mogą niepokoić

W początkowej fazie choroby Addisona objawy mogą być subtelne i łatwo mylone z innymi schorzeniami lub codziennym zmęczeniem. Należą do nich: przewlekłe zmęczenie, osłabienie, utrata masy ciała, niskie ciśnienie krwi czy niecharakterystyczne bóle brzucha. Może też wystąpić apatia, drażliwość czy depresja. Warto zwrócić uwagę na nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu lub pojawienie się ciemniejszej pigmentacji skóry, zwłaszcza na miejscach narażonych na tarcie, jak łokcie czy kolana.

Objawy kliniczne związane z niedoborem kortyzolu

Kiedy poziom kortyzolu w organizmie jest zbyt niski, objawy stają się bardziej wyraźne i mogą prowadzić do poważnych komplikacji. Niedobór kortyzolu powoduje między innymi: obniżenie ciśnienia krwi, skłonność do hipoglikemii (niski poziom glukozy we krwi), trudności w radzeniu sobie ze stresem oraz zwiększone ryzyko infekcji. Pacjenci mogą doświadczać nudności, wymiotów, bólu brzucha oraz ogólnego osłabienia. W przypadku długotrwałego niedoboru kortyzolu i braku leczenia może dojść do kryzysu addisonowego, który jest stanem zagrożenia życia.

Znaczenie niedoboru aldosteronu w chorobie Addisona

Aldosteron to hormon regulujący równowagę elektrolitową i ciśnienie krwi w organizmie. Niedobór aldosteronu w chorobie Addisona prowadzi do utraty sodu, co może skutkować odwodnieniem, obniżeniem ciśnienia krwi, a w skrajnych przypadkach – wstrząsem. Dodatkowo, pacjenci mogą doświadczać skurczów mięśni, arytmii serca oraz przewlekłego zmęczenia. Zaburzenia stężenia potasu we krwi mogą być również niebezpieczne dla zdrowia, powodując problemy z pracą serca i funkcjonowaniem mięśni. Dlatego tak ważne jest monitorowanie i odpowiednia regulacja poziomu elektrolitów u osób cierpiących na chorobę Addisona.