Zapalenie ucha środkowego – co należy wiedzieć?

Zapalenie ucha to jedna z bardziej dokuczliwych dolegliwości laryngologicznych. Choroba może obejmować ucho zewnętrzne, środkowe lub wewnętrzne, choć najczęściej dotyczy ucha środkowego. Szczególnie narażone są dzieci, u których schorzenie rozwija się często jako powikłanie infekcji górnych dróg oddechowych. Dorośli chorują rzadziej, jednak przebieg u nich bywa cięższy i wiąże się z większym ryzykiem powikłań.

Zapalenie ucha środkowego – przyczyny rozwoju choroby

Najczęstszym mechanizmem powstawania zapalenia ucha środkowego jest niedrożność trąbki słuchowej i gromadzenie się wydzieliny w uchu. Stan ten sprzyja namnażaniu bakterii i wirusów, a w konsekwencji prowadzi do stanu zapalnego. Problem mogą nasilać częste infekcje zatok oraz przerost migdałka gardłowego.

Budowa anatomiczna sprawia, że dzieci chorują częściej – ich trąbka słuchowa jest krótsza i bardziej poziomo ułożona, co ułatwia przemieszczanie się drobnoustrojów z nosogardła do ucha. Zakażenia zwykle mają charakter bakteryjny, choć zdarzają się również infekcje wirusowe lub mieszane.

Objawy zapalenia ucha środkowego

Typowe symptomy, które mogą świadczyć o rozwijającym się zapaleniu ucha, to:

• silny, pulsujący ból ucha nasilający się w nocy
• uczucie zatkanego ucha i pogorszenie słuchu
• ból głowy oraz gorączka
• wysięk ropny z przewodu słuchowego
• złe samopoczucie, czasem wymioty i biegunka

Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż trzy miesiące, może to wskazywać na przewlekłą postać choroby. W takim przypadku pojawia się perforacja błony bębenkowej, okresowy wyciek ropny oraz trwałe pogorszenie słuchu. Przewlekłemu zapaleniu mogą towarzyszyć także bóle i zawroty głowy.

Jak wygląda leczenie zapalenia ucha środkowego?

Terapia zależy od przebiegu choroby i nasilenia objawów. Na początku najczęściej stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Jeśli w ciągu dwóch dni nie widać poprawy, lekarz może zdecydować o wdrożeniu antybiotykoterapii. Od razu sięga się po antybiotyk m.in. w przypadku obecności wysięku ropnego, wysokiej gorączki czy wymiotów, a także u najmłodszych pacjentów – poniżej 6. miesiąca życia lub poniżej 2. roku życia z zapaleniem obustronnym.

Leczenie wspierają krople znieczulające, które łagodzą ból. W niektórych przypadkach, gdy ból jest wyjątkowo silny, a wydzielina nie odpływa prawidłowo, konieczna bywa interwencja chirurgiczna. Polega ona na nacięciu błony bębenkowej i założeniu drenu, który umożliwia odpływ treści ropnej.

W przewlekłych postaciach choroby kluczowe jest udrożnienie i osuszenie przewodu słuchowego, a także dbałość o odporność i higienę uszu. Niekiedy konieczne są zabiegi operacyjne wykonywane w warunkach szpitalnych.

Zapalenie ucha środkowego – możliwe powikłania

Choć zapalenie ucha często kojarzy się z problemem wieku dziecięcego, nieleczone może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji. Wśród powikłań wewnątrzskroniowych znajdują się zapalenie wyrostka sutkowatego, zapalenie błędnika czy porażenie nerwu twarzowego. Jeszcze groźniejsze są powikłania wewnątrzczaszkowe – ropnie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy ropień móżdżku.

Takie sytuacje wymagają leczenia w warunkach szpitalnych i mogą stanowić realne zagrożenie życia. Dlatego ból ucha, szczególnie połączony z gorączką lub wyciekiem z przewodu słuchowego, nigdy nie powinien być bagatelizowany. Wczesna konsultacja z otolaryngologiem daje szansę na szybkie postawienie diagnozy i uniknięcie groźnych komplikacji.